DSC05470 (2)

• *■«*«*«. w.

P. Dziekoński,

po najbardziej okazałych budowli z omawianego okien należą - co •_canc dla tutejszych stosunków - pałace fibrykaockiej rodziny Poznań-Przebudowana na przełomie wieków (1898-1902), według projektu '^nicj już wspominanego architekta Juliusza Junga oraz ini technologa ptida Roseothala, główna rezydencja właściciela fabryki I. K. Poznańsko przy ul. Ogrodowej, otrzymała pompatyczny wystrój w duchu francuskiego „stylu Drugiego Cesarstwa". Na początku wieku XX powstały pałace dla jego synów wzniesione przez związanego silnie z rodziną Poznańskich A. Zeligsona przy ulicy Nowo-Cegielnianej (obecnie Więckowskiego; 1902) o pięknie zakomponowanych elewacjach wzorowanych na Bibliotece św. Marka projektu Sansovina oraz pałac przy ul. Długiej (obecnie Gdańskiej) o swobodnie potraktowanych motywach guattrocenta połączo-aych z motywami dojrzałego renesansu i baroku.

Duży wpływ na architekturę Lodzi wywarł w tym okresie architekt miejski F. Chełmiński, wśród którego dzieł wyróżnić należy Przytułek dla Starców i Kalek Chrześcijańskiego Towarzystwa Dobroczynności o ncoro-mańskim detalu (1894-1896) oraz cerkiew garnizonową o formach nawiązujących do tradycyjnej architektury niskiej lansowanej w owym czasie jako rosyjski „styl narodowy" (1896). Najhardziej interesującym twórcą łódzkim przełomu wieków był niewątpliwie D. Lande, działający także w Warszawie. Wzniósł on m. in. kamienicę o ncorokokowej fasadzie przy uL Spacerowej 21, a przy Piotrkowskiej 12 narożny dom o elewacjach dekorowanych fantazyjnymi motywami czerpanymi z renesansu, mameryzmu i gotyku. Oryginalnością dorównywał mu G. Landau-Gutenteger, autor kamienicy przy ul. Dzielnej 32, o ceglanej elewacji łączącej motywy romańskie i wczes-norenesansowe, z „diabolicznymi" akcentami rzeźbiarskimi czy też kamienicy przy ul. Piotrkowskiej 99 swobodnie trawestującej motywy neogotyckie. Twórca ten dał się później poznać jako główny na terenie miasta propagator motywów secesyjnych.

Odrębną grupę tworzą rezydencje fabrykanckie i bankierskie położone w zwartej zabudowie, głównie przy ulicy Piotrkowskiej, o niewielkich rozmiarach, lecz interesująco opracowanych fasadach. F. Chełmińskiemu przypisuje się dom fabrykanta Ewalda Kerna (1898), w którego fasadzie połączył motywy renesansowe i empirowe oraz dom Augusta Haertiga (1895), gdzie znalazły zastosowanie dekoracyjne elementy barokowe. Ten typ rezydencji spotykamy także w pierwszej dekadzie XX w., a do najciekawszych przykładów zaliczyć trzeba pałace braci Kindermannów przy ul, Piotrkowskiej: Juliusza (1907) i Adolfa (1910), łączące w interesujący sposób motywy renesansowe i romańskie. Ich autorem był wiedeński architekt Karl Scidl.