DSC06111 (3)

może przedstawić za swoja zgodą jeden z dokumentów potwierdzają. Cyd) jego wiarygodność finansową (...) dokumentem potwierdzający® wiarygodność finansową jest zaświadczenie o zatrudnieniu na czas nie. określony ... (lub) ... zaświadczenie o zatrudnieniu na czas określony - przewidywany okres zatrudnienia nie może być krótszy niż 12miesięcy od dnia zawarcia umowy”¹. W poradniku dla osób szukających kredytu mieszkaniowego czytamy: „(...) weryfikacja zdolności kredytowej zależy przede wszystkim od (...) formy zatrudnienia (umowa o pracę na czas określony/nieokreślony)”².

Problem - zważywszy to, że liczba pracowników zatrudnionych na czas określony w ostatnich latach systematycznie rosła - wydaje się zgoła oczywisty. Niefortunnie, poza ustaleniem, ilu ich jest i jaką część ogółu pracujących stanowią, umiemy powiedzieć o nich niewiele więcej, W połowie 2005 najliczniejsze kategorie ponad 2,6 min pracowników najemnych zatrudnionych na czas określony stanowiły osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym (34%) 25 oraz osoby z wykształceniem średnim zawodowym (28,5%). Nieco, ale niewiele, częściej (55,2%) pojawiają się wśród pracowników zatrudnionych na czas określony mężczyźni. Inaczej jest w „starych” krajach UE: bez względu na to, jak wielką część ogółu pracowników najemnych stanowią osoby zatrudnione na czas określony, zawsze jest wśród nich nieco więcej kobiet²* Ponad połowa mężczyzn i jedna trzecia kobiet tej grupy zatrudnionych to osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym lub niższym. Wśród pracowników zatrudnionych na czas określony 454 tys. (18%) to osoby z wykształceniem wyższym i wskaźnik ten pozostaje podobny zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn. Uogólniając, pracownik zatrudniony na czas określony to niemal równie dobrze kobieta lub mężczyzna, jeśli jest on mężczyzną, to bardziej prawdopodobne, że ma niskie kwalifikacje zawodowe, jeśli zaś jest kobietą - że ma wykształcenie średnie zawodowe. Podsumowując - mężczyźni pracują w tygodniu o blisko 5 godzin dłużej aniżeli kobiety i różnica ta zwiększa się o pół godziny w przypadku pracowników zatrudnionych na czas określony.

5, Obszar niskich wynagrodzeń

Wynagrodzenia - i ich struktura - to istotne charakterystyki rynku pracy i nie przekładają się one bezpośrednio na sytuację dochodową gospodarstw domowych. Oznacza to m.in., że dowiadując się czegoś |o strukturze wynagrodzeń nie uzyskujemy odpowiedzi na pytania dotyczące m.in. zasięgu biedy w kraju. Powód jest prosty - jeśli biedę opisuje się jako wyliczony w ten lub inny sposób poziom dochodów na głowę w gospodarstwie domowym, to nietrudno zauważyć, że niskie wynagrodzenie jednego z jego członków mogą być z naddatkiem suplementowane wysokim wynagrodzeniem innego. Ale, równie nietrudno zauważyć, że zwykle jest tak, iż wynagrodzenia składają się na podstawową część dochodów gospodarstw domowych - więc jednak, pośrednio - mają wpływ na sytuację materialną ludzi wchodzących w ich skład. Analizy tych kwestii prowadzone przez Eurostat sugerują, że najlepszym rozwiązaniem problemu są próby odpowiedzi na pytanie lo to, w jakiej mierze niskie wynagrodzenia przekładają się na ubóstwo gospodarstw domowych, zaś jeden z raportów tego rodzaju informuje, że „tylko 7% zatrudnionych w UE-15 uzyskiwało dochody lokujące ich poniżej linii ubóstwa”³.

Ten rodzaj analiz najwyraźniej mamy jeszcze przed sobą, ale o obszarze niskich wynagrodzeń umiemy coś powiedzieć. Z badań J. Jacu-kowicz wynika m.in., że poczynając od 1993 r. do 2002 r. wśród pracowników pełnozatrudnionych systematycznie rósł udział tych, któiych wynagrodzenia nie przekraczały 50% wynagrodzenia przeciętnego⁴. Wynagrodzenia w tej wysokości otrzymywało 40% robotników w przetwórstwie spożywczym i zatrudnionych przy obróbce drewna, a także robotników leśnych, blisko 50% sprzedawców i demonstratorów, pomocy domowych i sprzątaczek oraz blisko 60% robotników zatrudnionych w przemyśle włókienniczym.

Z kolei dane GUS za rok 2004 mówią o tym, że 18% (a więc więcej, aniżeli w 2002) pracowników pełnozatrudnionych otrzymywało wyna-

1

| por. http://sferia.republika.pl/dokumenty.html

2

por. www.kredyt-mieszkaniowy.net.pl

“ A. Franco, K. Winqvist: At the margins of the labour market? Women td men in temporary jobs in Europę, Eurostat, KS-NK-02-013-EN-N, s. 1.

3

_u l gardone i A.-C. Guio: In-workpmerty, Eurostat, KS-NK-05-00J-EN-N,

4

’• _n _ j_acu|(owicz: Negatywne trendy w relacjach plac, „Polityka Spolcona’' 2003,