DSC06346

tację głównie z estakad sięgających w morze na dziesiątki kilometrów. Wykorzystywano też sztuczne wyspy do wykonania otworów wiertniczych, np. tzw. „wyspę siedmiu okrętów”, utworzoną na bazie specjalnie zatopionych starych statków morskich.

Rozwój stacjonarnych platform wiertniczych rozpoczął się w USA około 1900 r., a ich prototypy były wykonane z drewna. Pierwsze otwory odwiercono z mola drewnianego w Kalifornii. Następnie w latach 1909-1910 odwiercono otwory na jeziorze Ferry Lakę w rejonie Caddo Parish La, gdzie do budowy platform wiertniczych użyto pali cyprysowych. Od 1920 r. zaczęto stosować na dużą skalę platformy drewniane na jeziorze Maracaibo. Stacjonarne platformy wiertnicze i eksploatacyjne osadzano także od dawna na stalowych palach, pomimo kłopotów z korozją. W latach 30. rozpoczęto na większą skalę poszukiwania złóż ropy naftowej w strefie morza otwartego, u wybrzeży Luizjany i Teksasu w USA. Początkowo były to platformy drewniane, przy czym w skład urządzeń wchodziły także barki. Dopiero w 1947 r. pojawiły się pierwsze platformy autonomiczne, wyposażone w kompletne urządzenia wiertnicze. Zastosowano wówczas, w miejsce prostych pali, szkielety kolumnowe. Szkielety tworzyły wiązki słupów z rur stalowych o średnicy 8^,,-10^,/ (20-25 cm), przy czym średnice rur, w latach 50., zwiększono nawet do 900 mm. Do montażu używano dźwigów pływających. Stopniowo platformy stacjonarne znalazły powszechne zastosowanie na całym świecie, a wykorzystywanie ich w coraz trudniejszych warunkach morskich i geologicznych spowodowało szybki postęp w doskonaleniu ich konstrukcji. Uwzględniono przy tym takie kryteria, jak: możliwie niski koszt inwestycji, głębokość wody i głębokość wiercenia oraz rodzaj dna morskiego, stabilność w stosunku do fal i wiatrów oraz rodzaj sprzętu wiertniczego i eksploatacyjnego. Dla bezpieczeństwa pracy platformy ważne jest także jej posadowienie, gdyż pale wbijane są w dno morskie niejednokrotnie na.głębokość sięgającą wielu dziesiątków metrów.

Stosunkowo najwięcej platform stacjonarnych różnego typu (ponad 2 tysiące) pracuje w Zatoce Meksykańskiej, a liczba odwierconych tam morskich otworów przekracza 4 tysiące. Platformy te są dostosowane do maksymalnych wysokości fal morskich, dochodzących w Zatoce Meksykańskiej do 10 m. Instalowane są głównie platformy stacjonarne o konstrukcji szkieletowej, dostosowane do głębokości wody dochodzącej do 100 m. Użytkowane są także platformy stacjonarne, umożliwiające wykonywanie wierceń przy głębokości wody sięgającej nawet do 300 m. Największe zagrożenia stwarzają w Zatoce Meksykańskiej huragany, które powodują liczne uszkodzenia, a nawet zniszczenie wielu platform wiertniczych. Zdarzają się też dosyć częste kolizje statków i barek z platformami wiertniczymi. U wybrzeży Kalifornii stosuje się na ogół większe platformy stacjonarne o konstrukcji szkieletowej. Ogromny postęp w budowie platform stacjonarnych nastąpił podczas poszukiwań na Morzu Północnym, a zwłaszcza w jego środkowej i północnej części (rys. 3.9). W południowej części Morza Północnego stosowano konwencjonalne platformy stacjonarne o konstrukcji szkieletowej, przy czym głębokość wody nie przekraczała tam na ogół 30 m. Z kolei w środkowej, a zwłaszcza północnej części Morza Północnego, gdzie głębokość wody przekracza 100 m, osiągając nawet 200 m, zastosowano platformy stalowe palowane, o ciężkiej konstrukcji i masie dochodzącej do kilkunastu tysięcy ton, oraz platformy grawitacyjne żelbetowe, o masie dochodzącej nawet do 350 tys. ton. Trudne warunki meteorologiczne Morza Północnego, gdzie wiatry osiągają prędkości do 200 km/h, a wysokość fal dochodzi do 30 m, spowodowały potrzebę stosowania ciężkich platform grawitacyjnych z żelazobetonu, zatapianych lub pałowanych, w celu uzyskania ich stabilizacji z dnem. Konstrukcja ich oparta jest na wykorzystaniu ciężkiej zatopionej płyty, spoczywającej na dnie, o dużej wytrzymałości i odporności na korozję- Wykonuje się je w głębokich fiordach Norwegii i Szkocji i odholowuje następnie na złoża. Platformy połączone są ze zbiornikami podwodnymi do magazynowania ropy naftowej. Z jednej platformy można wykonać do kilkudziesięciu wierceń eksploatacyjnych. Stosowane są także platformy stacjonarne o konstrukcji kombinowanej z zastosowaniem żelbetowych kesonów fundamentowych oraz stalowej konstrukcji szkieletowej. Znaczna liczba platform stacjonarnych, głównie o konstrukcji szkieletowej, stosowana jest w Zatoce Perskiej, na szelfie Nigerii i Brazylii oraz w wielu innych obszarach szelfowych. W Rosji tego typu platformy zastosowano na przykład do poszukiwań morskich złóż gazu ziemnego u wybrzeży Krymu.

Niezwykle trudne warunki meteorologiczne występują na wodach Alaski oraz u północnych wybrzeży Kanady. Ponadto na Alasce musiano dodatkowo uwzględnić możliwość występowania trzęsień ziemi (np. w Zatoce Cooka). Platformy stacjonarne są tam również dostosowane do pokrywy lodowej o grubości do 2 m, przy prędkości