DSC06353

63

63

kilkunastu procent cynku, miedzi, ołowiu i manganu, żelaza, srebra oraz innych metali.

Należy jednak zaznaczyć, że obecnie eksploatacja konkrecji czy iłów metalonoś-nych z dużych głębokości stwarza wiele trudności. Do najważniejszych należą: znaczne odległości od brzegu, falowanie, prądy morskie o różnej sile i kierunkach, sztormy, duże ciśnienia hydrostatyczne na dnie morskim, dochodzące do około 500 atmosfer, zróżnicowany relief dna morskiego i korozja powodowana przez wodę morską. Do tego dochodzą problemy związane z efektem zubożenia rudy przez osady płonę i wodę. Ponadto w przypadku konkrecji złoże jest faktycznie tylko dwuwymiarowe, a więc eksploatacją objęte będą znaczne powierzchnie dna. Na przykład, przy wskaźniku pokrycia dna konkrecjami 10 kg/m² i wydobyciu rocznym rzędu 2 min ton w stanie mokrym, na 20 lat eksploatacji trzeba dysponować powierzchnią złoża konkrecji około 40 tys km².

Opracowano wiele systemów eksploatacji, które polegają na zbieraniu konkrecji z dna morskiego wraz z ich transportem na powierzchnię morza i dalej do zakładów hutniczych na lądzie (rys. 3.18). Projekto-

Metody badań dna ocean u i złóż kopalin

1 — ładownia, 2 — czerpak, 3 — lina

Rys. 3.19. Koparka linowo-czerpa-kowa według projektu Sumitomo Shoji Kaisha

Rys. 3.18. Schemat pneumatyczno-hydraulicznego wydobycia głębokomorskich konkrecji polimetalicz-

nych

Źródło: Na podstawie koncepcji IOM.

wane systemy wydobycia konkrecji [Thieny i in. 1988] obejmują:

-    metodę czerpakowo-linową (CLB - Conti-nouis Linę Backet) (rys. 3.19),

-    metody hydrauliczne (jedno- lub dwururowe) (rys. 3.20),

-    metodę pneumatyczno-hydrauliczną (air-lift) (rys. 3.21),

-    wydobycie przy zastosowaniu autonomicznych pojazdów podwodnych (rys. 3.22 i 3.23).

Metodę czerpakowo-linową opracowaną w Japonii przez firmę Sumito Shoji Kaisha Ltd. zastosowano do próbnej eksploatacji konkrecji z głębokości około 3700 m, w rejonie położonym na północ od Thaiti. Zastosowano linę polypro-pylenową o długości 10600 m, średnicy 40 mm i nośności 20 t, tworzącą zamknięty obwód. Do liny tej przymocowanych było 170 czerpaków o wymiarach 80 x 40 x 23 cm. Planowano ulepszenie tego systemu przez zwiększenie nośności liny do 250 t i odpowiednie powiększenie pojemności czerpaków. Zmodyfikowana wersja tej me-