DSC06365 (2)

kim dla analizy statystycznej¹⁵³. Hipotezy zerowe w statystyce oznaczają jednakowość, równość, niezależność i są obalane, a konstruktywne (alternatywne) oznaczają inność, odmienność, zależność i są uzasadniane¹⁵⁴.

1.8. Zmienne i wskaźniki

Pojęcia „zmiennych” i „wskaźników” pozostają w bliskim związku z problemem i hipotezą badawczą. Przedmiotem badań pedagogicznych, jak wcześniej wspomniano, mogą być fakty, procesy, zjawiska lub osoby (dzieci, młodzież, dorośli, nauczyciele, opiekunowie itp.). Badany obiekt (zjawisko, osoby itp.) charakteryzuje się różnymi właściwościami (cechami). Podejmując się ich badania nie zawsze interesują nas wszystkie właściwości, którymi się badany obiekt charakteryzuje. Trzeba zatem określić, które z tych właściwości będą poddane badaniu. Nawet jeśli badaniem byłyby objęte wszystkie właściwości (cechy) przedmiotu badań, to i tak wskazane jest ich wyszczególnienie. Taka operacja służy bowiem uściśleniu, skonkretyzowaniu problemów badawczych. Dlaczego jednak używa się określenia „zmienna”? Otóż zmienną najogólniej nazywa się te objęte badaniem cechy (właściwości), które mogą przyjmować różne wartości, czyli podlegają zmianie.

W wyjaśnianiu istoty zmiennej autorzy różnych opracowań z zakresu metodologii badań często odwołują się do jej rozumienia przez J. Brzezińskiego: Jeżeli o danej właściwości możemy powiedzieć, że przyjmuje ona różne wartości, to jest to zmienna (ang. varia-i ble)¹⁵⁵. Za podstawę takiego rozumienia zmiennej przyjął definicję [ sformułowaną przez F.N. Kerlingera, który twierdzi, że zmienna jest I właściwością — cechą (property), która przybiera różne wartości¹⁵⁶.

¹⁵³ S. Juszczyk: Op. cit., s. 55.

Ibid., s. 55-56.

J. Brzeziński: Elementy metodologii .... op. cit, s. 22. Ibid.

77