DSC06409 (2)

Zbiór wartości zmiennej przyjmuje postać jednej z czterech skal wyróżnionych przez S. S. Stevensa (1951, 1959): a) nominalnej, b) porządkowej, c) interwałowej i d) stosunkowej. Typ skali określa nam podstawowe operacje empiryczne, jakie można na zbiorze wartości danej zmiennej przeprowadzać, wskazuje dopuszczalne przekształcenia matematyczne oraz określa jakie statystyki, miary korelacji i testy statystyczne można stosować. Przyjęło się określać nazwą skali pomiarowej typ zmiennej. Oto krótka charakterystyka czterech typów zmiennych.

Zmienne nominalne pozwalają nam tylko na pogrupowanie obiektów (osób) wg wartości jakie przyjmują zmienne dla tych obiektów. Taką zmienną jest np. płeć. Zmienna ta przyjmuje dla każdej osoby z populacji jedną z dwóch wartości. Całą populację osób można rozdzielić na tyle grup, ile wartości może dana zmienna nominalna przyjmować. Poza tym, iż możemy stwierdzić, że jakieś dwa obiekty są jednakowe, pod względem wartości jakie przyjmuje dla nich dana zmienna nominalna, czy też różne, nic więcej nie możemy już o nich powiedzieć. W szczególności nie miałoby sensu stwierdzanie, że osobie A dana zmienna nominalna X przysługuje w wyższym stopniu niż osobie B.

Zmienne nominalne określa się mianem zmiennych jakościowych! natomiast trzy następne typy zmiennych noszą miano zmiennych ilościowych.

Zmienne porządkowe pozwalają na uporządkowanie obiektów wg wartości, jakie przyjmują zmienne dla tych obiektów. Możemy zatem nie tylko stwierdzać równość łub różność obiektów pod danym względem, ale możemy także wskazać, któremu z obiektów A i B zmienna porządkowa X przysługuje w wyższym stopniu, przy czym mogą to być dwojakiego rodzaju uporządkowania: silniejsze (całkowite) i słabsze (częściowe). Z niejszym uporządkowaniem mamy do czynienia wtedy, gdy zbiór obiektów

r7fldlcnwanv iest r>r7P7 relac.ie nrzeeiwsvmetrvczna:    iiilHiBŁ t vm. flśf liii