Józef Rembowski RODZINA JAKO SYSTEM POWIĄZAŃ
POJĘCIE RODZINĄ ^ ^ ^
Każdy z nas należy' co najmniej do jednej rodziny, rodziny macierzystej,
w której dojrzewa i która ukierunkowuje jego postawę życiową oraz uczy współżyć z ludźmi. Rodzinę taką możemy określić jako rodzinę pochodzenia. W odpowiednim czasie większość z nas zawiera związek małżeński i mając własne dzieci tworzy drugą rodzinę określaną jako „rodzinę prokreacji”. Przechodzenie z jednej rodziny w drugą — zjawisko o charakterze ogólnoludzkim — ma jednak w różnych społeczeństwach cechy bardzo różne, zależnie od kultury, obyczajów, tradycji danej społeczności, narodowej czy innej, oraz zmian zachodzących niemal wszędzie, lecz w różnym stopniu, pod wpływem cywilizacji i urbanizacji; różnice dotyczą zwłaszcza wieku zawierania małżeństwa, liczby członków rodziny, pozycji kobiety. Niezależnie od wchodzących bardziej w szczegóły rozważań na ten temat, warto stwierdzić, że prawie każdy człowiek zakładający rodzinę ma kilka rodzin: rodzinę swego dzieciństwa i swego małżeństwa oraz rodzinę „zachodu życia”, tj. dziadkowanie dzieciom swoich dzieci. ■
Szereg badaczy, za socjologami, przyjmuje za punkt wyjścia pogląd, że rodzina jest interpersonalnym systemem stosunków wewnątrzgrupowych lub systemem społecznym, czy też pewnym rodzajem instytucji społecznej. Także i przy tym ujęciu — jak w wypadku wszelkich innych — można powiedzieć, że rodzina jest stara „jak świat”, jak ród ludzki i zawsze stanowi podstawową komórkę społeczeństwa. Podlegała ona jednak i podlega społecznej ewolucji i nadal pozostaje instytucją, która przystosowuje się do zmieniającej się rzeczywistości w sposób godny podziwu. Była zawsze, jest z nami i będzie tak długo, jak długo będzie istniał człowiek. To, że jest to instytucja, która zachowuje zawsze swoją wartość dla człowieka, że iei aktualność iest
man, 1959, s. 16) i najskuteczniej uczy jednostkę ich budowania także
127