DSC07795

t Michel Foucault

i Rwania operacji z punktu widzenia całego I ciała społecznego lub wszystkich grup spo-| łecnych łącznie. Płeć to wrota wiodące za-| razem do życia ciała i do życia gatunku. Moż-1 nfclstę płciowością posługiwać jako matrycą ; dyscyplin i jako zasadą regulacji. I to właśnie ‘)śSteite:u w XIX wieku plciowość jest śledzona i badana w najdrobniejszych szczegółach eg-| Iplencjalnych, obserwowana czynnościowo, tropiona w snach, jej obecność podejrzewa się w najbardziej błahych szaleństwach, pragnie się ją zauważyć już od niemowlęctwa, widzi się w niej symbol indywidualności, za-lisSem pozwalający jednostkę rozszyfrować, jaik i nią pokierować. Plciowość wkracza też na arenę jako przedmiot operacji politycznych. interwencji ekonomicznych (przez pobieranie lub hamo-wanie rozrodczości), kaim-pfaii ideologicznych pod hasłami „moralności” i „odpowiedzialności”. W płciowości ceni się wskaźnik siły społeczeństwa, ujawniający zarówno jego energię polityczną, jak i wigor I biologiczny. Między dwoma biegunami tej technologii płciowości rozciąga się seria naj-rćżr: jszych taktyk łączących w zmiennych papp“rejach swych zadań dyscyplinę ciała z regulacją populacji.

Na uwagę zasługują cztery główne linie 1 ataku, wzdłuż których od dwóch stuleci prze-I bfega rozwój polityki płciowej. Wzdłuż kaził z tych linii znajdujemy odmienną kom-

binację technik dyscyplinarnych i procedur regulacyjnych. Pierwsze dwie linie ataku opierają się na wymogach regulacji jako punkcie wyjścia — pod hasłami gatunku, dziedziczności i zdrowia zbiorowego — dla uzyskania efektów na poziomie dyscypliny. I tak seksualizacja dziecka dokonana została pod hasłami kampanii o zdrowie rasy (przedwczesna płciowość prezentowana była od XVIII do końca XIX wieku jako zagrożenie epidemiczne, które zawisło nie tylko nad przyszłymi dorosłymi członkami społeczeństwa, ale i społeczeństwem w ogóle i całym gatunkiem), zaś histeryzacja kobiety, powodująca drobiazgowe oględziny medyczne jej ciała i jej płciowości, dokonała się w imię odpowiedzialności za zdrowie przyszłych dzieci, trwałości instytucji rodziny i zbawienia społeczeństwa. Jest to proces poniekąd odwrotny w stosunku do dwóch pozostałych linii ataku, czyli kontroli narodzin i psychiatryzacji perwersji: tam interwencja miała naturę regulacyjną, aczkolwiek wychodziła od dyscypliny i zachowań jednostkowych. Mówiąc ogólnie, na przecięciu „ciała” i „populacji” płeć stała się podstawową komórką władzy organizującej się wokół życia, a nie wokół groźby śmierci.

Przel. SŁAWOMIR MAGALA

Fragment rozdziału I tomu „Historii płciowości” pt. „La volontś de savoir”, Gallimard 1976.