DSC06566

278

E. ROhle

EZJ7

1 - osady trzeciorzędowe; 2-osady kredowe; 3 - pokłady soli i wysady solne; 4 — piaskowce pstre z dolery tami i bazaltami - perm o-triasowe; 5 - blokowe elementy hercyńskie; 6 — oceaniczne podłoże bazaltowe; 7 — uskoki

Rys. 12.7. Budowa geologiczna stoku kontynentalnego i złóż soli kamiennej w okolicy Es-Sauira na wybrzeżu Maroka Źródło: RUhle na podstawie McMaster, Lanchance, 1968.

- osady trzeciorzędowe; 2 - osady kredowe; 3 - pokłady soli i wysady solne; 4 - podłoże prekambryjskie; 5 - oceaniczne podłoże bazaltowe; 6 - strefy uskokowe

Rys. 12.8. Budowa geologiczna stoku kontynentalnego i Złóż soli kamiennej w Basenie Angolskim

Źrodło: Riihle na podstawie Beck, Lehner, 1974.

kilkudziesięciu lat w Zatoce Biskajskiej i w sąsiedztwie wybrzeży Półwyspu Pirenejskiego, gdzie odkryto złoża Akwitańskie, Zachodniopirenejskie, Północnohiszpańskie i Portugalskie. Powstały one w triasie i rozpoznane są zarówno na lądzie, jak i na obszarze przybrzeżnym.

Młodsze złoża solne, na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego, odkryte zostały u zachodnich brzegów Afryki. W Maroku największe jest Es-Sauira, w zachodniej Saharze - Aaiun (rys. 12.7). Są to złoża solne, związane ze strukturami hercyńskimi, rozcięte szeregiem równoleżnikowych uskoków, wpływających na znaczne zróżnicowanie młodszych utworów permsko-triasowych, a następnie kredowych złóż solnych. Bardziej na południu

Rys. 12.9. Przekrój przez wysad solny Sigsbee w Zatoce Meksykańskiej Źródło: RUhle na podstawie King, 1969.

znane są złoża: Wysp Zielonego Przylądka, Se-negalskie, Gabońskie i Angoli — Guanzańskie. Ostatnie ze złóż, położone jest w północno--wschodnim rejonie Basenu Angolskiego, gdzie osady solne, z licznymi wysadami wieku kredowego, leżą na różnych głębokościach tworząc niezgodny kontakt z osadami prekambryjskimi stoku kontynentalnego (rys. 12.8).

U zachodnich wybrzeży Oceanu Atlantyckiego, w sąsiedztwie Kanady i Stanów Zjednoczonych, rozpoznano złoże Labradorskie i Nowofunlandzkie. Złoża te powstały w kredzie. Wielki obszar złóż solnych, z typowymi wysadami solnymi, rozpoznano także w północnej części dna Zatoki Meksykańskiej, dzięki głębokowodnym wierceniom wykonanym ze statku „Glomar Challenger” [Murray, 1969]. Najbardziej typowymi złożami są Sigsbee (Meksyk) i Golf Coast (Stany Zjednoczone) (rys. 12.9). Budowę geologiczną tego rejonu Zatoki Meksykańskiej, na którym zlokalizowany jest otwór nr 2, który przebił zredukowane utwory czwartorzędu i neogenu, osiągając na głębokości 135 m pokład gipsu, ilustruje rysunek 12.10. Dalej na południe, u wybrzeży Ameryki Południowej, na wodach terytorialnych Brazylii wykryte zostało złoże solne wieku kredowego - Sergipskie.

Podmorskie złoża solne występujące w wielu regionach świata mają różne perspektywy ich gospodarczego wykorzystania. Na przykład, złoża cechsztyńskie Morza Północnego, leżące w sąsiedztwie państw wysoko uprzemysłowionych, na stosunkowo niewielkiej głębokości mogą być górniczo zagospodarowane w przyszłości. Istnieje tu możliwość szeroko stosowanej metody ługowania soli wodą przez otwory wiertnicze z platform. Natomiast części złoża, znajdujące się w pobliżu brzegów, mogą być w dogodnych warunkach geologicznych eksploatowane metodą szybo-chodnikową z lądu.

Podobne perspektywy wykorzystania podmorskich pokładów solnych istnieją dla złóż położonych w innych regionach wszechoceanu.