DSC08999

P?W zjawisku szeroko pojętej loksykomami można wyróżnić węższy jej gpjprcs — Ickontanię lub farmakomnnię. Jest ona nałogowym uza-^ -Jeżhienicm od różnego rodzaju środków medycznych, używanych nadużywanych niezgodnie z przepisem lekarza i nic zawsze w celach ^leczniczych. Zjawisko to staje się obecnie powszechne nic tylko wśród '.osób starszych, lecz także wśród młodzieży. Zwyczaj przyjmowania różnego /rodzaju tabletek rozpowszechnia się w niektórych krajach w sposób epidemiczny. Nadużywanie leków nic w celach leczniczych ma szkodliwy wpływ na zdrowie. Środki tc powodują psychiczne, a niekiedy i fizyczne uzależnienie, a więc konieczność ich przyjmowania. Zjawisko uzależnienia farmakologicznego może być wywołane każdą substancją, która ma subiektywnie 'dodatni wpływ na psychikę lub stan fizyczny osoby ją zażywającej. Do naj-' częściej zażywanych środków należą: 1) nasenne i uspokajające; 2) przeciwbólowe i przeciwgorączkowe; 3) pobudzające i dopingujące.

Wśród łekomanów można wyróżnić dwie grupy. Do pierwszej należą ci, którzy „trują się” Ickami z przyzwyczajenia. W wyniku długotrwałego zażywania jakiegoś leku przyzwyczajają się i uzależniają od niego* Zaprzestanie brania środka wywołuje u nich przykre objawy fizyczne i psychiczne — skurcz mięśni, zaburzenia wzrokowe, zawroty głowy, wymioty, drgawki ftp. Drugą grupę łekomanów stanowią ci, którzy świadomie i celowo zażywają leki zawierające przeważnie składnik narkotyczny wywołujący stan euforii. Tę grupę łekomanów można uważać w ścisłym sensie za narkomanów, a ten rodzaj tekozależności za narkomanię.

Do najbardziej rozpowszechnionych w lckomanii środków należą barbiturany, trankwilizatory, amfetaminy i środki dopingujące. Psychologia nałogu lekomanii polega na tym, że osoby z predyspozycją do wytworzenia się nałogu zazwyczaj stwierdzają, żc działanie leków w zwykłych dawkach jest niewystarczające i samowolnie podwyższają dawki dobowe. W tych okolicznościach dochodzi do stanu przewlekłego zatrucia, co zwiększa bóle głowy i zfe samopoczucie; tak powstaje błędne koto: im więcej bierze się Icków, tym bardziej jest potrzebna następna dawka. Osoby neurotyczne Z dominującym objawem bólu głowy są podatne na farmakomanię. Drugim źródłem zwiększania dawek leków jest stan euforii skłaniający do powtórnych dawek. Łatwość otrzymywania leków obecnie jest również sprzyjają-czynnikiem w rozwoju nałogu.

Fizyczne i psychiczne objawy długotrwałego zażywania i nagłego odsta-

wicnia Icków są zróżnicowane i zależne od rodzaju leku i osoby przyjmującej lek. Jeżeli chodzi cr interpretację lekomanii jako nałogu, to zdania są podzielone. Niektórzy autorzy z kręgów medycznych dopatrują się uzależnienia lekowego w dyspozycjach organicznych lub psychicznych albo obydwu łącznic (Hofmann, 135, s. 230 - 240).

Inni akcentują działanie samego Icku jako przyczyny nałogu. Coraz bardziej ustala się pogląd, żc nie można nikogo wyłączyć od możliwości stania się lekomanem czy narkomanem.

j. Inhalantomania

V Do środków toksycznych należy grupa środków odurzających chemicz-lnych, takich jak rozpuszczalniki, środki lotne, wziewne lub wdychane. Nic są to w ścisłym sensie narkotyki, mają jednak podobne działanie odurzające. Przeważnie są to środki syntetyczne, bardzo silne i szkodliwie działające fla organizm żywy. Należą do nich m. in. najczęściej używane w Polsce: toluen* trójchlorek etylu (tri), octany, benzen, aceton, heksan, butapren* benzyna, nitro, eter, siiux itp. Ze względu na jednoczesne lub kolejne stosowanie różnych środków z tej grupy ten typ toksykonianii

^kreślą się jako politoksykomanję.

. Używanie i nadużywanie tych środków może prowadziedo uzależnienia* jeżeli nie fizycznego, to do bardzo silnego uzależnienia psychicznego. Może prowadzić również do bardzo ostrych zatruć kończących się nieodwracalnymi zmianami organicznymi, a nawet zejściem śmiertelnym.. Środki te stanowiły zagrożenie dla młodzieży szkolnej, która swoją drogę do narkomanii rozpoczynała często od używania tych właśnie środków chemicznych. Większość z nich działa szkodliwie na organizm i psychikę. Na przy* kład tri wszczególności działa na nerw wzrokowy, pogarsza funkcje pomięci, prowadzi do apatii; benzen szkodliwie działa na szpik kostny, uszkadza krwinki białe i czerwone, wywołuje silną agranulocytozę i niedokrwistość, utrudnia dotlenienie kory mózgowej, hamuje procesy myślenia, prowadzi do depresji, apatii i stępienia uczuć. Wdychany eter powoduje stan euforii, odurzenia, zmienia świadomość, obniża sprawność funkcji psychicznych. Nitrobenzen wywołuje bóle głowy, odurzenie, stany lęku, utratę przytomności, śpiączkę, drgawki, śmierć. Już kilka milijilrów nitrobenzenu przyjętych doustnie powoduje śmierć (Rusiecki, Kubikowski, 2<j9* s, 441). Prawie wszystkie z tych środków działają szkodliwie na drogi oddechowe.