DSC09008

M

Sabaty.

Herbata chińska {Thea sinenslr) jest uprawiana nic tylko w Chinach, lecz także w Japonii, Indiach, na zboczach Kaukazu. Liście i pąki tego krzewu zawierają.teinę, taninę, adeninę, teofylinę oraz olejki eteryczne. Herbata pitna zawiera 2-5% teiny. Związki zawarte w herbacie mają podobne działanie jak kofeina. Podobne właściwości przejawiają również związki uzyskane z ziarna krzewu kola,"Które zawierają 0,5-2,5% kofeiny, teo-'tJTOmmy, kolatyny. Wyciągu z tych nasion używa się w lecznictwie w przypadkach przemęczenia fizycznego lub psychicznego oraz jako dodatku do produkcji coca-coli. Tubylcy w Afryce żują je bezpośrednio jako środek pobudzający. Światowa produkcja herbaty w 1970 r. wynosiła 1290 tys. ton.

Nadmierne używanie kofeiny i teiny powoduje zaburzenie snu, bezsenność, niepokój, rozdrażnienie, przewlekłe zakłócenie czynności przewodu pokarmowego. Psychiczna zależność od kofeiny jest bardzo silna, natomiast fizyczna — niewielka.

b'?'Nikotynizm

Współczesny monopol tytoniowy wraz z dobrze rozwiniętą reklamą ■docierają niemal do każdego człowieka i jako jedną z używek proponują nikotynę w różnych postaciach: papierosa, cygara, cygaretki, tabaki w różnych odmianach.

Podstawowym surowcem zawierającym nikotynę jest tytoń. Roślina ta ma ok. 60 odmian, które są uprawiane niemal we wszystkich częściach świata. Roślinę sprowadzono do Europy z Ameryki pod koniec XV w. Początkowo tytoń był stosowany jako lek przeciw migrenie. Jak wykazują źródła historyczne dotyczące nikotynizmu, zażywanie tytoniu było bądź zachwalane, bądź też zakazywane, a nawet karane śmiercią.

Głównym alkaloidem tytoniu jest nikotyna. Jest to związek Ch)H_I4N₂, o bardzo silnych właściwościach trujących. Nikotyna jest bardzo szybko wchłaniana do krwi. Działa szkodliwie na_układy nerwowy, oddechowy, krążenia i pokarmowy oraz zmniejsza odporność ogólną organizmu (Russell, 268, s. 13). Oprócz nikotyny w tytoniu znajduje się ok. 1300 związków chemicznych, m. jo. pyrolidyna, nikotynina, myosmina. Wśród kilkuset z wydzielonych związków o bardziej znanym działaniu znajdują się takie jak: cyjanowodór, amoniak, kwas węglowy, metan, siarkowodór, alkohol metylowy i in.