DSC09939 (2)

194

Rysunek 5.35. Modyfikacje nóg owadów

W przedtułowiu larw owadów występuje para gruczołów protorakalnych, które regulują linienie larw. U owadów dorosłych gruczoły te zanikają.

Odwłok. Odwłok owadów składa się z 3-12 segmentów, a każdy segment z cergini i stemite, połączonych błoną Iateralną. Na końcowych segmentach znajduje się ujście narządów płciowych, a na ostatnim segmencie otwór odbytowy. Występujące na ósmym i dziewiątym segmencie odwłoka przysadki płciowe samic tworzą pokłariełko służące do składania jaj. Jeśli jaja mają być ukryte w tkankach lub w glebie, pokładełko jest przystosowane do nakłuwania lub wiercenia otworów. Większość motyli i muchówek oraz niektóre wciornastki nie mają pokładełka, końcowe segmenty ich odwłoka są wysuwane teleskopowo i pomagają przy składaniu jaj.

Na IX segmencie odwłoka samców występują przysadki płciowe tworzące aparat kopulacyjny. Składa się on z pary gonopodiów, służących dla przytrzymywania

samicy w czasie kopulacji, i z narządu kopulacyjnego. Ponadto u wielo owadów z odszydi grap systematycznych na IX lub X segmencie odwłoka występują wyrostki rylcowe, pełniące funkcję narządów zmysłowych. Na odwłoku u wielu larw występuj odnóża a niekiedy także skrze lotchawłd.

Anatomia i fizjologia owadów

Osłony dała. Skóra owadów (integument) składa się z 3 warstw: oskóika (kutykiili), nabłonka (hypodermy) i błony podstawowej. Kutyknla jest wytworem nabłonka (pochodzenia ektodermalnego) i jest w zasadzie tworem martwym. Świeżo uformowana jest elastyczna, jasna, później twardnieje i ciemnieje. Zawarte w niej pigmenty nadają ciału owada określone zabarwienie. O skórek wyściela także rury tchawek. narządów rozrodczych, przedniej i tylnej części przewodu pokarmowego i niektóre gruczoły. Ma określoną grubość w różnych częściach ciała owada.

Rozróżnia się 3 warstwy ku ty kuli: najbardziej zewnętrzną - epi kuty kulę, a następnie egzokutykulę i endokutykulę. Dwie ostatnie warstwy nazywane są proku-tykulą. Epikutykula, chociaż najcieńsza (grubości około 1 pm), ma skomplikowaną

B

Rysunek 5.36. Budowa skóry owada: A — skóra w przekroju, B — kutykula

imr