DSCF0007 (2)

Tablica 8

Wypełnienie I porowatość w konturze sześcianu o krawędzi 1 m kulami o tych samych średnicach w siatce prostokątnej

Lici ba kul ■	T	Objętość jednej kuli	Objętość n kul^1) m*	Poro watość	Powierz chnia jednej kuli	Powierzchnia n kul m*	Procent powierzchni n kul w stosunku do powierzchni 1 sześcianu konturu 6 m*
1	0,5 m	0.524 m*	0.524	47.6	3,14 m*	3.14	52,4
8	0,25 m	0.0654 m*	0.524	47.6	0.784 m*	6,26	104,2
17	16,6 cm	0,0194 m*	0.524	47.6	0,346 m*	9.34	155,5
125	10,0 cm	0.0042 m*	0,524	47.6	0,1256 m*	15.7	201.9
J000	5.0 cm	0.00052 m*	0.524	47.6	0.0314 m*	31.4	524.0
10*	0,5 cm	0,524 cm*	0.524	47.6	3,14 cm^2	314,0	5240.0
10^#	0*5 mm	0,524 mm^1	0,524	47.6	3,14 mm*	3140.0	52400.0

') Liczby zaokrąglone

promieniach r w konturze sześcianu o krawędzi 1 m³, poczynając od jednej kuli o promieniu r = 0,5 m. Przy takim wypełnieniu charakterystyczne jest to, że bez względu na wielkość kul (ziarn fazy stałej), gdy tylko zachowana jest siatka prostokątna i kontur jest wypełniony zupełnie, wypełnienie, a więc i porowatość pozostają te same. Zachodzi to tylko w tym układzie, bo w układzie innym (inne kształty ziam i ich siatka) takiej „stałej” porowatości nie stwierdza się.

Z tabl. 8 widać wyraźnie wpływ zmniejszenia średnicy ziam na olbrzymie powiększenie sumy powierzchni ziam w danym konturze. Ziarna o średnicy 0,5 mm nie należą do najmniejszych, jakie występują w skałach naszych złóż, a jednak już ta stosunkowo jeszcze duża średnica powoduje olbrzymie zwiększenie sumy powierzchni ziam do 3140 m*. Wypełnienie konturu ziarnami nawet o takim samym kształcie, lecz o różnych średnicach, komplikuje analityczne rozwiązanie tych zagadnień, nie mówiąc już o wybitnych a czasem nieprzezwyciężonych trudnościach w przypadkach, gdy ziarna mają kształty nieregularne i ostre.

3.2.1. Porowatość

Powróćmy jeszcze do rys. 70, jak też zasadniczego równania (18) i zdefiniujmy dokładniej porowatość fi, mianowicie

n -

(19)

Jak widzimy, jest to wielkość bezwymiarowa. Wielkość tak zdefiniowaną nazywamy porowatością absolutną.

Porowatość względną E określa się stosunkiem

E i

(20)

75