DSCF0011

Niezwyciężony

Dnia 5 lutego wysłano na patrol sześciu ludzi w okolicę Brandsó. Mieli przejść na pieszo dystans dwóch kilometrów po lodzie w stronę wyspy. Wieczorem tego samego dnia do obozu wrócił tylko jeden. Opowiedział, że patrol wpadł w zasadzkę i że tylko jemu udało się uciec. Wrangel przyjrzał mu się uważnie. W jaki sposób duńscy żołnierze dotarli aż pod Brandsó? Jeszcze tej samej nocy wysłał oddział złożony z 50 konnych i 100 muszkieterów w stronę wyspy, aby sprawdzić, co się stało.

Dnia 6 lutego w godzinach rannych temperatura ponownie zaczęła spadać. Powiał silny, wschodni wiatr. Po południu powrócił oddział zwiadowczy, a jego dowódca złożył raport. Na Brandsó nie było już Duńczyków, którzy zabrali ze sobą szwedzkich jeńców. Szwedzi posuwali się po śladach kopyt duńskich koni, które prowadziły przez Mały Bełt. Oznaczało to, że pokrywa lodowa rozciągała się teraz na powierzchni całej cieśniny, aż do brzegów Fionii.

Następnego dnia Karol Gustaw przybył osobiście na wybrzeże, gdzie w śniegu i mrozie gromadziło się coraz więcej oddziałów. W drodze do obozu otrzymał kolejne raporty od Wrangla, który donosił, że pokrywa lodowa rozciąga się już na całym odcinku od wyspy Brandsó aż po najbliższy punkt na Fionii, cypel o nazwie Iversnas. Cała kawaleria oraz część piechoty wyruszyły tego samego dnia w stronę Hejls, niewielkiej miejscowości, położonej na wybrzeżu zaledwie jedną milę od Brandsó. Nocą dosłano tam jeszcze w dwóch turach 400 kawalerzystów, którzy mieli zabezpieczyć wyspę.

W dniu 8 lutego oddziały zakwaterowane zostały we wsiach położonych wokół Hejls. W tym samym dniu na miejsce dotarł sam Karol Gustaw, który wraz z francuskim dyplomatą podróżował saniami. Zaraz też otrzymał raport, z którego wynikało, że pięciu ludzi wysłanych wcześniej na zwiad dotarło aż do miejsca odległego tylko o 100 metrów od zachodniego brzegu Fionii. Tam lód załamał się, a wszystkie konie utonęły. Żołnierze zdołali się uratować, „choć przyszło im to z wielkim trudem”. Zrodziło to ponownie spore wątpliwości; może należało przeprawiać się w pobliżu wsypy Alsen?⁵⁹

⁵⁹ Wyspa położona jest ok. 50 km na południe od Hejls, a odległość między jej najdalej na wschód wysuniętym krańcem a zachodnim brzegiem Fionii wynosi ok. 12 km (przyp. tłum.).

Wysłano w to miejsce zwiadowców. Król zapragnął jednak osobiście przyjrzeć się temu miejscu, dlatego też ponownie usadowił się w saniach i w eskorcie złożonej z 500 jazdy ruszył w stronę Brandsó, a potem jeszcze siedem kilometrów dalej, w stronę Fionii i Iversnas. Okazało się, że cypel porośnięty jest wielkimi dębami i obsadzony duńskim wojskiem, które na widok Szwedów natychmiast otworzyło ogień. Lód koło samego brzegu był pokruszony i widać, że zrobiono to ręcznie. Poza tym na skutek silnego prądu powstało kilka szczelin metrowej szerokości. Król na własne oczy przekonał się, jak słaby jest lód, kiedy to na jego oczach kilku jeźdźców wpadło do wody i utonęło. Przez ponad godzinę Szwedzi stali na lodzie na wysokości Iversnas, podczas gdy Duńczycy ostrzeliwali ich ze swych dział. Francuski dyplomata obserwował, jak kule armatnie toczyły się po śliskim lodzie, docierały do miejsca, gdzie piętrzył się lód i zatrzymywały się między bryłami. W końcu Karol Gustaw wydał rozkaz do powrotu na Jutlandię.

Kiedy zapadł zmrok, we wszystkich kierunkach rozesłano patrole zwiadowcze. W skład jednego z nich wchodził Erik Jónsson a właściwie Erik Dahlbergh - który wraz ze swym towarzyszem miał zbadać stan powłoki lodowej od północnej strony. Erik w takich oto słowach opisuje to zdarzenie:

Posuwałem się tak szybko, jak tylko mogłem, aż w końcu dotarłem do Frederiksodde, wziąłem pod swą komendę oddział jazdy złożony z 40 Finów pod dowództwem porucznika, przeszedłem na Fionię bez strat, starłem się z oddziałem Duńczyków, wziąłem 3 jeńców, po czym natychmiast zawróciłem do Hejls.

Była to nerwowa noc, zwłaszcza dla Karola Gustawa. Król rozebrał się, ale nie mógł zasnąć. Ciągle czekał bowiem „z dużą niecierpliwością i niepokojem” na raporty od zwiadowców. Temperatura na dworze spadała coraz bardziej, a w komnacie króla zebrało się kilku generałów i doradców. Aż do samego końca dyskusji nie brakowało głosów nacechowanych strachem i wątpliwościami. Duńczycy stacjonujący pod Iversnas byli już ostrzeżeni i okopani. A czyż można było być pewnym, że nie ukryli gdzieś dodatkowych

157