DSCF0050 (3)

Kg = (fc,A)

K, = (k.Jk)

(94)

(95)

Dla gazu Dla ropy Dla wody

= (k_ttJk)    (96)

Załóżmy przykładowo, że absolutna przepuszczalność skały k = = 300 mD, zaś przy częściowym nasyceniu porów gazem N_ftu ^— 70% (albo w ułamku dziesiętnym 0,7) przepuszczalność efektywna dla gazu w tych warunkach

120

Kg -    = 0,4 czyli 40%

Bardzo znamienny jest fakt, że suma przepuszczalności względnych poszczególnych składników jest mniejsza od jedności, co wyraża się równaniem

(K,+K_r+K.)<l    (97)

Oznacza to, że sąsiedztwo różnych faz lub różnych mieszanin lub też składników faz nie pozwala na zupełne wykorzystanie przepuszczalności danego ośrodka porowatego i że nie ma analogii do ciśnień parcjalnych gazów w ich mieszaninie.

Drugim bardzo ważnym zjawiskiem, stwierdzonym laboratoryjnie, jest wypływ nasycenia porów na przepuszczalność. Uwidoczniono tc w sposób przekonywający na rys. 126 dla wody; z wykresu tego wynika, ze np.

Nasyceroe wodą ,°/o

Rys. 126. Przepuszczalność względna dla wody w zależności od nasycenia skały wodą

dla nasycenia wodą zero •/#, przepuszczalność dla wody wynosi zero, dla nasycenia 60% przepuszczalność wynosi 18°/o, dla 83% przepuszczalność wynosi 60 % itp. Można ogólnie stwierdzić, że im większe jest nasycenie porów pewnym składnikiem, tym większa jest przepuszczalność dla tego składnika, a co za tym idzie, tym mniejsza przepuszczalność dla pozostałych składników, albowiem suma przepuszczalności względnych jest mniejsza od jedności.

Jeżeli do tego uwzględni się nasycenie, zwilżalność oraz historię nasycenia i wreszcie różaniec Jamina. zobaczymy, że zagadnienie przepuszczalności jest skomplikowane i nie da się ująć w zupełności jakimkolwiek uniwersalnym wzorem matematycznym; trzeba zatem dla uzyskania zbliżonych do prawdy wartości posługiwać się zarówno pomiarami laboratoryjnymi oraz pomiarami in situ. Co do różańca Jamina, może on powstać

140