DSCF0377

*

1

i

majowa na 13 tys. ha, kopytnik pospolity na 2,3 tys. ha, a mącznica lekarska na 0,05 tys. ha (Kalinowski 2001).

W Polsce około 1 % wszystkich ostrych zatruć powodowane jest roślinami wyższymi. Najwięcej u nas zatruć pokarmowych substancjami roślinnymi (koto 75%) występuje u dzieci do 10 lat. Wiele roślin trujących wytwarza kolorowe, błyszczące i apetycznie wyglądające owoce, które przyciągają wzrok dzieci szczególnie podczas wycieczek do lasu. Spożycie przez dzieci nawet kilku owoców roślin mocno toksycznych może powodować silne zatrucie organizmu, a nawet szybką śmierć. Spożycie roślin trujących przez osoby dorosłe zdarza się na ogół rzadko (Głowacki 2006).

Zasady pozyskiwania płodów runa leśnego

Tabela 3. Trwałość ważniejszych jadalnych owoców leśnych (na podstawie literatury zestawił S. Głowacki)

Trwałość owoców
nietrwałe	średnio trwałe	dość trwałe	bardzo trwałe
jeżyny malina leśna poziomka pospolita	bez czarny borówka bagienna borówka czernica dzika róża rokitnik zwyczajny	głogi jarząb pospolity śliwa tarnina	orzech laskowy rokitnik zwyczajny"’ żurawina błotna

" po przemarznięciu

Jednym z głównych czynników decydujących o wartości surowców runa leśnego, wynikającym między innymi ze sposobu ich pozyskiwania, jest trwałość. Trwałość zebranych i przewożonych owoców leśnych, grzybów i ziół zależy od wielu czynników. Do najważniejszych należy zaliczyć stadium ich dojrzewania, panujące warunki meteorologiczne w czasie ich dojrzewania i zbioru, gatunek owoców (tab. 3) oraz warunki ich przechowywania i transportu. Osiągnięcie dojrzałości handlowej jest zwykle połączone ze zmianą koloru owoców. Owoce i grzyby zbierane podczas upałów, rosy i deszczu są bardziej narażone na zepsucie. Wszelkie skaleczenia i uszkodzenia mechaniczne otwierają drogę do wniknięcia drobnoustrojów. Wilgotność i ciepło sprzyja procesom fermentacji alkoholowej i pleśnieniu. Ze względu na zmęczenie zbieracza droga jego dojścia do miejsca zbioru nie powinna być dłuższa niż 5 km, natomiast odległość zbioru od punktu skupu płodów runa leśnego nie może wynosić więcej niż 3 km. Podstawowe zasady prawidłowego zbioru płodów runa leśnego wg autora są następujące (Głowacki 2006): Owoce leśne

•    zbiór owoców wykonujemy ręcznie (bez użycia jakichkolwiek narzędzi i urządzeń niszczących lub uszkadzających rośliny),

•    niedopuszczalne jest wyrywanie krzewinek lub obrywanie całych pędów,

•    do zbioru jagód należy używać lekkich wiklinowych koszyków.

Grzyby

•    owocniki grzybów delikatnie wykręcamy z podłoża, a wyjątkowo obcinamy nożem najbliżej ziemi,

•    zabronione jest rozgarnianie ściółki leśnej i mchu,

•    grzyby należy zbierać rano, gdyż są one wówczas świeże i dobrze znoszą transport,

•    grzyby zbiera się wyłącznie do wiklinowych koszyków lub łubianek,

•    nie zbiera się owocników zaczerwionych, starych lub bardzo młodych.

•    nie należy niszczyć grzybów trujących.

Leśne rośliny zielarskie

•    zbiór roślin leczniczych może być wykonywany tylko w miejscach, w których te rośliny występują masowo, nie można dopuszczać do doszczętnego wyzbierania roślin występujących na danym stanowisku; powinno się zostawić około 2/3 roślin (aby mogło nastąpić jego odnowienie), a z roślin zbierać tylko 1/3 części liści.

•    przy pozyskiwaniu całych roślin lub ich części należy stosować łopatki, noże ogrodnicze lub sekatory,

•    nie wolno corocznie zbierać roślin z tych samych stanowisk,

•    nie należy zbierać ziół z terenów leśnych skażonych przez przemysł lub inną działalność człowieka i w pobliżu (100-150 m) szlaków komunikacyjnych o dużym natężeniu pojazdów spalinowych,

•    kwiaty zbiera się na początku tub w pełni kwitnienia, liście — gdy są dobrze wyrośnięte, ale jeszcze młode, korzenie i kłącza wykopuje się jesienią lub wczesną wiosną.

27