DSCF9923

ipraifj

Słowo wstępne

W dziejach historii sztuki, pod koniec XIX w. i w pierwszych dziesięcioleciach XX w., ważne miejsce przypadło środowisku wiedeńskiemu, a wśród przedstawicieli ówczesnej szkoły wiedeńskiej — zwanej niekiedy starszą, w odróżnieniu od późniejszej (od 1925 r.) działalności na tym polu młodszej generacji historyków sztuki — stanowisko czołowe, obok Franciszka Wickhoffa i Alojzego Riegla, zajął Max Dvorak, wybitny uczony austriacki pochodzenia czeskiego i znakomity pedagog. Z wykształcenia historyk, początkowo uprawiał historię sztuki w ramach założeń metodologicznych wypracowanych w wiedeńskim środowisku uniwersyteckim, przede wszystkim zaś w Instytucie Austriackich Badań Historycznych (Institut fur Osterreiehische Geschichtsfor-schung), potem wykroczył zdecydowanie poza granice zakreślone osiągnięciami swoich poprzedników, tworząc i stosując własną metodę badań nad sztuką. Istotą tej metody było ujmowanie dziejów sztuki jako dziejów prądów umysłowych, czyli idei, czemu po śmierci Dvoraka dali wyraź jego najbliżsi współpracownicy, opatrując zbiór drukowanych uprzednio rozpraw swego nauczyciela tytułem Kunstgeschichte ais Geistesgeschichte K Metoda historii sztuki jako historii idei, z jednej strony dzięki osobowości naukowej Dvoraka, z drugiej zaś ze względu na nurty światopoglądowe w humanistyce europejskiej 2 i 3 ćwierci naszego stulecia, stała się podstawą kilku interesujących prób interpretacji dziejów sztuki, przede wszystkim w rękach bezpośrednich uczniów Dvorśka, jak Frederick Antal, Dagobert Frey i Otto Benesch, lub tylko pośrednich, jak choćby Hans Sedlmayr. Z perspektywy dziejów historii sztuki metoda Dvorśka jest jedną z klasycznych metod badawczych i wyjaśniających obok historii sztuki jako historii form i widzenia artystycznego Henryka Wólfflina, historii sztuki jako