DSCN0412

nemu pasowaniu i służy jednocześnie za chwyt. Maksymalna średnica sprawdzianu jest większa niż średnica wykonywanego otworu i ta strona sprawdzianu nie może wejść do otworu, natomiast druga strona, o mniejszej średnicy, powinna przechodzić przez otwór — stąd nazwy: strona nieprzechodnia i strona przechodnia. Z tego wynika, że strona nieprzechodnia może być stosunkowo krótka, bo tylko w rzadkich przypadkach bywa wprowadzona w otwór, strona zaś przechodnia powinna być długa, aby prowadzenie wałka w otworze było właściwe.

Tego typu narzędzia pomiarowe są przeznaczone do przeprowadzania badań w czasie wykonywania przedmiotu, po wyłączę^ niu napędu. Do pomiaru wałków stosuje się sprawdziany szczękowe. Mogą one być dwugraniczne stałe (rys. 34) i nastawne (rys. 35). Żądaną odległość szczęk w sprawdzianie nastaw-czym ustala się za pomocą płytek wzorcowych.

Rys. 34. Sprawdzian szczękowy dwugraniczny jednostronny stały

NakTadka

wymienna

Rys. 35. Sprawdzian szczękowy dwugraniczny jednostronni jednostronnie nastawny

Stosowane są również sprawdziany do gwintu zewnętrznego (śrub, rys. 36) i gwintu wewnętrznego (nakrętek, rys. 37).

Sprawdzian do gwintu zewnętrznego jest szczęką, której powierzchnie pomiarowe składają się z krążków o zarysie gwintów. Strona przechodnia ma 4 krążki, które toczą się po gwincie, strona

Rys. 37. Sprawdzian tłoczkowy jednogranicz-ny do gwintu wewnętrznego

nieprzechodnia ma 3' krążki. Sprawdzaną śruba musi przejść przez stronę przechodnią, a oprzeć się na nieprzechodniej.

Sprawdziany do gwintów wewnętrznych zbudowane są podobnie jak sprawdziany tłoczkowe, lecz na wałku pomiarowym mają nacią ty bardzo dokładnie gwint z jednej strony, z drugiej zaś gładki trzpień służący do sprawdzania średnicy otworu nakrętki. Część gwintowana zaopatrzona jest w nakrętkę, która jest sprawdzianem dla śruby. Tym sprawdzianem nie można jednakże zbadać takich elementów gwintu jak średnica podziałowa, kąt zarysu oraz skok.

Eys. 38. Komplet szczelino-mierzy

Rys. 36. Sprawdzian szczękowy dwugraniczny do gwintu zewnętrznego

Do sprawdzianów można również zaliczyć szczelinomie-rz e. Zasada dokonywania pomiarów szczelinomierzem jest taka sama jak sprawdzianami, tj. przez wprowadzenie płytek o znanym wymiarze w badaną szczelinę i wnioskowanie stąd o jej wielkości.

Szczelinomierze (rys.

38) służą do sprawdzania szczelin lub luzów powierzchni, Jest to komple,t płytek, każda innej określonej ściśle grubości, osadzonych obrotowo jednym końcem w opra-

41