page0025

21

słońca, czyli wynosi 1260 000 000000 mil g.; otóż taka właśnie długość służy obecnie za jednostkę mierniczą, za metr astronomiczny przy obliczaniu odległości nadzwyczaj wielkich. Ze taka miara jest potrzebna, pokazuje sią stąd, że odległość’nam najbliższej gwiazdy stałej a Centauri wyn-osi 435 lat świetlnych, odległość 61 Cygni 8^-81 lat. Jeżeli się zważy, że a Canis mino-ris jest odległa od nas 10‘86 lat świetlnych (Gili i Elkin), gwiazda polarna na 46 lat świetlnych, fi Oryona (podług Gilla) 320 lat świetlnych¹), i że astronomowie prawią o 30000 lat świetlnych, wówczas człowiek po prostu w osłupienie wpada nad takimi rozmiarami prawdę bezbrzeżnej przestrzeni.

Taka zaś odległość pociąga za sobą konsekwencyę doniosłą dla badań astronomicznych. Mianowicie, jeżeli światło, chociaż biegnie z chyżością nadzwyczajną, jednak na przybycie do nas z gwiazd odległych potrzebuje lat całych, nawet ich tysięcy, to rzecz oczywista, że dzisiaj inaczej widzimy gwiazdy, aniżeli one są w rzeczywistości tak, że to, co dzisiaj widzimy, odnieść należy do dziejów dawniejszych gwiazdy, do momentu, w którym światło z gwiazdy do nas płynąć poczęło przed wielu laty ²).

Atoli obraz świata nie byłby zupełny, gdybyśmy nie dodali, że słońce nasze, chociaż jest kolosem tak niezmiernym, jest w porównaniu z innemi gwiazdami bryłą dość nieznaczną. Brak nam jednak sposobu, zapomocą którego moglibyśmy porównać masy innych gwiazd, od słońca większych; jednak astronomia daje nam i co do tego punktu wyjaśnienia, choć tylko wielce prawdopodobne. Mianowicie za punkt wyjścia w obliczeniu mas służyć może natężenie ich światła Już wiemy, że odległość średnia gwiazd I wielkości od słońca jest tak wielka, że słońce z nich widziane przedstawiałoby się jako gwiazda V lub VI wielkości, z czego znów wynika, że gwiazdy I wielkości powinny być przeciętnie 200 razy większe od słońca³). Nie brak wszelako gwiazd, których światło jest 30.000 razy silniejsze od słońca naszego; taki przynajmniej stosunek podają astro-

^ł) Por. Dawid Gili; Revue mensuelle d’astronomie populaire — par Flarmnarion. Paiis 1884, str. 436; Pohle j. w. sir. 183.

²) Por. H. J. Klein: Astronomische Abende. V Auli. Leipzig 1902, str. 312.

*) Por. Dr Karl Braun 8. J.: Kosmogonio vom Standpunkte der christlichen Wissenschaft. Munster 1905, str. 47.

http://rcin.org.pl