21
Polskiem 623. dzieciobójstwa w« Francji 690, w Rosji 682, w Królestwie Polskiem 777, podpalenia we Francji 600, w Rosyi 536, w królestwie Polskiem 445, występków lubiezności we Francji 730, w Rosyi 636, w Królestwie Polskiem 439, oszustwa we Fr. 720, w R. 491 w Kr. Pol. 493, gwałtu publicznego we Francji 638, w Rosji 760 w Kr. Pol. 664. Cyfry stosunkowe skazanych podług rodzaju, mniej więcej odpowiadają, sobie, t. j. gdy w pewnej kategoryi jest więcej lub mniej skazanych w jednym kraju, to samo widzimy w drugim; tylko że jak wogólnośei tak i poszczególe w każdem przestępstwie, 1. stosunkowa skazanych okazuje się rauiejszą w Rosyi i Kr. Polskiem niż we Francji.
Zarzut stawiany sądom przysięgłych, lekkiego traktowania wykroczeń dotyczących, albo też pobłażliwości dla ich sprawców, jeżeli może się poniekąd wydać uzasadnionym (jak np. z cyfr powyżej przywiedzionych; znajduje przeciwny dowód w postępowaniu sądów zupełnie urzędniczych jak np. sądy rosyjskie dawnego autoramentu zupełnie zależne od rządu a niezależne od publiczności, gdyż jawność nie odsłaniała ich procedury kancelaryjnej.
Z 1000 osób osądzonych wyrokiem prawomocnym w sądach Cesarstwa rosyjskiego r. 1860—64 (z wyłączeniem Infiant i Kaukazu) skazano 393, w Guberniach Zachodnich w tymże stosunku 384. W Królestwie Polskiem w ądach dawnej procedury, także inkwizy-cyjnej, tylko z jawnością wyroku, 462.
Jak tu znaczna różnica — a polega nie na różnicy procedury, gdyż wiadomo, że za dawnych sądów Królestwa do r. 1876, bardzo niewielu podsądnych korzystało z prawa ustnego przymówienia i obrony,—ale na większej solidarności sędziów z opinią publiczną, na wyrobionej tradycji poważnej magistratury, która utrzymuje się nawet przy wadliwych instytucjach, dopóki jej nie przerwie radykalna zmiana w prawodawstwie i zupełne przeistoczenie personelu.
Przy tern zwracamy uwagę, że Zachodnie Gubernie Cesarstwa za dawniejszej jak i za nowej procedury, zawsze odznaczają się stosunkowo najsłabszą represją.
Porćwnywając stopień represji podług ważniejszych przestępstw' w dawnych sądach Cesarstwa (incl. Gubern. Zachód.) i Królestwa znajdujemy, że na 1000 obwinionych skazano: