DSCF5791

i obiekty, których istnienie, właściwości i losy przedstawia opowieść. Świat ów zmi nia się pod wpływem poznawalnych czynników fizycznych i psychologicznych, < nadaje opowieści wymiar czasowy. Tekst musi pozwalać także na rekonstrukcję sieci celów, planów, relacji i motywacji wokół opisywanych postaci i wydarzeń. Ta prezei^ towana implicite struktura nadaje spójność wydarzeniomi zapewnia im poznawalnoś< zamienia je w fabułę⁷.

I

Na pozór narracja wydaje się ściśle powiązana z językiem, jako fundamentalnym medium. Jednak u schyłku ery Gutenberga coraz częściej stawiane jest pytanie o t< czy ten związek nie jest przeceniany. Skrajna teza, w myśl której narracja ma czyst werbalny charakter i istnieje wyłącznie w językowych mediach, budzi wątpliwości. Łagodząc to stanowisko, moglibyśmy stwierdzić, że medialne granice narracji są bardziej płynne, to znaczy, że wprawdzie narracyjność najpełniej wyraża się w mediacl językowych, niemniej jednak w innych mediach także można odnaleźć analogiczne do niej struktury. Pozwala to mówić o narracyjnośd takich niewerbalnych mediów, jak na przykład obraz. Ryan proponuje jednak potraktować narrację jako fenomen tranśme-l dialny i formułuje tezę - ku której ja sam się skłaniam - iż narracja jest niezależna od' medium i choć najdoskonalej i najłatwiej wyraża się ją w języku, to możliwe jest jej badanie również w innych mediach⁸. David Herman, idąc tym tropem, formułuje program narratologi transmedialnej. Z dialektycznego konfliktu pomiędzy tezą, zgodnie z którą narracja niezależna od medium, a antytezą, zgodnie z którą narracja jest radykalnie zależna od medium, wyprowadza nas syntetyczna teza, w myśl której możliwe jest stopniowanie stopnia zależności opowieści od medium⁹. Dla niniejszych rozważań jest to założenie o tyle istotne, że uzasadnia poszukiwanie w strukturach narracyjnych niezmienników w procesie remediacji.

3. Remediage między kinem, komiksem i grami komputerowymi

Przykłady remediacji opowieści można mnożyć w nieskończoność. Tu skupię się na jedynie trzech mediach: komiksie, filmie i grach komputerowych. W każdym z nich warstwa językowa występuje, lecz odgrywa funkcję usługową, uboczną. Przy tym wszystkie trzy znajdują się obecnie w centrum medialnej plątaniny charakterystycznej dla współczesnej kultury popularnej, dzięki czemu procesy wzajemnego przemediowy-wania widać tu szczególnie wyraźnie.

Marie-Laure Ryan, Introduction, w: Narrative across media: The languages of storytelling, red. Marie-Laure Ryan, Lincoln, London 2004, s. 8-9.

Ibidem, s 15.

David Herman, Toward a Transmedial Narratology, w: Narratiye Across Media, op. dt., s, 51-56.

> www.waip.com.pl >