DSCN0672

zidiociałe dzieci — a one powiedzą wam, że mężowie oddali swe pieniądze do szynku, że ojcowie przekazali chorobę synom i córkom (1 wyr.) zaraz przy ich urodzeniu.

Czyście już kiedy widzieli pijaka? Jego ręce trzęsą się, jego oczy stale patrzą na coś niewidocznego, jego język bełkocze, a nawet jego nogi nie są posłuszne woli i rzucają go w błoto. Tam leży on, człowiek, który stał się jakby zwierzęciem. Lecz nie! Zwierzęta nię upijają się! To specjalność człowieka.

(dok. nast.)

23. DUDEKTRIA LECIONO

A. GRAMATIKO

La verba sisterno

En Esperanto estas por ćiuj verboj nur unu konjugacio.

En la Esperanta verbosistemo montrigas:

a)    kvar modoj, nome: infinitivo kim la finajo -i

indikativo kun la finajoj -as, -is, -os imp’erativo kun la finajo -u kondicionalo kun la finajo -as

b)    tri tempoj, nome: estanta tempo (prezenco) kun la fi

najo -as

pasinta tempo (preterito) kun la finajo -is

venonta tempo (futuro) kun la finajo -os

c)    du formoj, nome: aktiva sen au kun participo (-ant, -iftt>

^A -oni)

pasiva kun participo (-at, -it, -ot) . Verboj povas esti:

a)    transitivaj, ekz.: havi, trinki, skribi, paroli k. t. p.

b) netransitivaj, ekz.: esti, sidi, iri, stań, dormi, kreski k.t.p. Nur malgranda parto de la verboj estas netransitivaj, dum la

piej multaj estas transitivaj kaj iii havas la rektan objekton. La rekta objekto de la transitivaj verboj havas la finajon -n. La subjekto havas gin neniam.

Iglasto balast

beni błogosławić

dramo dramat

ćkmpovulo, wszechmocny

Bzika fizyczny, cielesny

futuro czas przyszły (gram.)

germo zarodek

histeria histeryczny

imperativo tryb rozkazujący

indikatbo tryb oznajmujący

infmitivo bezokolicznik

iom post iom powoli, stopniowo

ja przecież

lderigo oświata

kondamno potępienie, skazanie kondicionalo tryb warunkowy konkludo wniosek konscie świadomie legdOnado prawodawstwo modera umiarkowany preterito czas przeszły (gram.) prezenco czas teraźniejszy (gr.) rigida sztywny, zdrętwiały romanverkisto powieściopisarz sistemo system, układ planowy sobreco trzeźwość stimuli podniecać temi (pri) dotyczyć vigligi ożywiać

C. EKZERCOJ

LA TRIUMFO DE L’ALKOHOLO (fino)

Kaj kiu kuragus detrui mian potencon ? Kiu estus kapabla liberigi miajn sklavojn? ću scienco kaj klerigo? Montru al homoj en kieł eble piej nigraj koloroj la dangerojn, minacantajn al ćiuj, kiuj uzadas alkoholon. Konfirmu viajn konkludojn per klaraj ciferoj; indiku, ke lau sperto kaj statistiko je ćiu cento da memmortigintoj kaj je ciu cento da frenezuloj estas 70 drinkuloj;. ke en cento da diversaj krimoj ^ 75 efektivigas sub la influo de alkoholajoj; ke multe pli frue ol fizikan vivon, mi ruinigas sentojn de devo, honto kaj respon-deco. Kia rezulto de ci tio? Jen, en la piej bona okazo kelkaj mal-fidelaj drinkuloj pripensas la aferon kaj forjetos la glaseton por se-majno, monato, jaro A pli malofte por ćiam.

Mi kondukas miajn sklavojn al pereo kaj kondamno. Demandu ilin, kiomfoje iii intencis ekkomenci novan vivon, vekiginte matene post fordrinkita nokto kun malplena kaj doloriga kapo, kun rigidaj au eć vunditaj membroj, kun dis§iritaj kaj malpurigitaj vestoj kaj | kun senmonigita poso? Kaj kiam iii denove perlaboris la monon, iii ree apartenis al mi. Mi helpas al iii forgesi bonajn intencojn kaj promesojn. Oni vokas kontrau mi policistaron kaj statan legdonon, kvazau mi timus tiajn paragrafojn. Tusu min nur iu ajn — kaj sen-

267