DSCN0837

1.    Znak o-Ś, stykający się z linią ograniczającą powierzchnię, o wymiarach nominalnych dl. 7,5 mm, wys. 2,5 mm stawiany przy powierzchniach, których chropowatość nie jest określona (np. powierzchnia szyby), tzn. że nie określa się wyróżników chropowatości (JR_Z lub R_a). W przypadku powierzchni o nie określonej-chropowatości można również pominąć stawianie znaku.

2.    Znak V — trójkąt równoboczny o wysokości co najmniej 2,5 mm. Znak ten jest częścią składową oznaczenia. Pełne oznaczenie chropowatości powierzchni składa się z powyższego trójkąta oraz z umieszczonej z prawej strony liczby klasy, np: V6» V 10*

Prócz tego istnieją dwa sposoby oznaczania chropowatości powierzchni: 1) według klas, 2) według wyróżników R_z i R_a, przy czym dwa te sposoby mogą być jednograniczne lub dwugraniczne.

Oznaczenie chropowatości powierzchni wg klas (jednograniczne lub dwugraniczne) pozostawia dowolność w metodzie i sposobie pomiaru, natomiast oznaczenie .wg wyróżników R_z lub R_a z góry narzuca metodę pomiaru. Z tego też powodu, gdy nie istnieje specjalna konieczność, należy oznaczać chropowatość powierzchni wg klas w sposób niżej opisany.

Sposób jednograniczny określa górną granicę chropowatości powierzchni. Np. znak V § oznacza powierzchnię, której chropowatość nie powinna przekroczyć górnych wartości wyróżników R_z i R_a dla klasy 6.

Sposób dwugraniczuy (stawiany tylko w szczególnych wypadkach) określa górną i dolną granicę chropowatości powierzchni przez umieszczenie z prawej strony znaku (trójkąta) dwóch liczb klas, w których granicach powinna się zawierać chropowatość powierzchni: Np. V 0*6 oznacza powierzchnię, której chropowatość nie przekracza górnych wartości wyróżników R_z lub R_a klasy 5, lecz jest większa od dolnej wartości wyróżników klasy 6.

Na rysunkach wykonaw-

d)

Ifc*

w I f I

3B£

—nar

Rys. 7-19. Sposoby umieszczania aa rysunkach oznaczenia chropowatości: a — powierzchni płaskich, b — na prze-i krojach

czych oznaczenie chropowatości powierzchni umieszczamy poza jej linią graniczną; najlepiej tuż przy linii wymiarowej. Gdy brakuje miejsca, można oznaczenie chropowatości umieścić na przedłużeniu linii wymiarowej, czyli na linii pomocniczej. Na rys, 7-19 przedstawiono prawidłowe umieszczenie oznaczeń chropowatości. Ponieważ linie wymiarowe powinny być stawiane raczej na przekroju, a nie na widoku, zatem i oznaczenie chropowatości należy umieszczać także na przekrojach (rys. 7-196).

Na powierzchniach obrotowych oznaczenie chropowatości umieszcza się tylko po jednej stronie osi przedmiotu (rys. 7-20). Powtarzające się powierzchnie

ma być zastosowany. Jeżeli struktura powierzchni ma być wynikiem specjal-nie"określonego sposobu obróbki, podaje się pełną nazwę obróbki, umieszczoną nad znakiem chropowatości z zastosowaniem linii odniesieniowej, połączonej zę znakiem chropowatości (rys. 7-23).

, Reasumując powyższe wiadomości, stwierdzamy, że pełne oznaczenie struktury geometrycznej powierzchni składa się ze znaku kierunkowości, znaku i klasy chropowatości oraz sposobu obróbki (rys. 7-24). Pełne oznaczenie dotyczy

Rys. 7-24. Przykłady pełnego oznaczenia struktury geometrycznej powierzchni: a — o strukturze krzywoliniowej równoległej (6 klasa chropowatości szlifowanie czołem ściernicy), b — o strukturze skrzyżowanej uporządkowanej (9 klasa chropowatości, docieranie osełkami)

jednak tylko powierzchni, co do których stawiamy specjalne wymagania, normalnie natomiast zupełnie wystarczające jest podanie na rysunku wykonawczym tylko znaku i klasy chropowatości.

7.3.6. Oznaczanie obróbki cieplnej i wykańczającej

Na rysunkach wykonawczych stan powierzchni przedmiotu (obróbkę cieplną i wykańczającą) oznapzamy w sposób dwojaki:

1.    Gdy cały przedmiot, a więc wszystkie jego powierzchnie, podajemy określonej obróbce cieplnej lub wykańczającej, opis danej obróbki lub jego skrót umieszczamy w uwagach obok tabliczki rysunkowej lub obok ogólnego znaku gładkości (rys. 7-2 i 7-28)..

2,    Gdy obróbce powierzchniowej poddajemy tylko część przedmiotu, należy przy odnośnych powierzchniach obok linii zarysu poprowadzić linię średnią

i punktową, zaopatrzoną w odnośnik i odpowiednie określenie obróbki (rys. 7-29).;

Określenie obróbki powierzchniowej przez podanie jej nazwy jest nie wy -i starczające. Obowiązkiem konstruktora lub technologa jest sprecyzowanie * warunków przeprowadzenia danej obróbki oraz określenie żądanych własności

I przedmiotu. Np.: hartować w wódzie w temperaturze 8204-840°; odpuszczać w temp. 450° (rys. 7-28), nawęglać na głębokość 0,5 mm (rys. 7-29), niklować — grubość powłoki 0,02 mm itp.

|    7.3.7. Wprowadzanie zmian w rysunkach

I    Zmiany w rysunkach mogą mieć dwojaki charakter: zmian konstrukcyjnych

kształtu przedmiotu oraz zmian wymiarów.

Przeprowadzając zmiany konstrukcyjne kształtu przedmiotu'należy dać nowy rysunek wykona węży zmienioąego przedmiotu. Na żysuńku nowym,

171