reakcyjnym teoriom o biologiczno-dziedzicznym podłożu różnic intelektualnych między dziećmi robotników a dziećmi burżuazji i inteligencji.
Badania nad wpływem czynników społęczno-środo-wiskowych na powodzenie szkolne dzieci, przeprowadzone w ostatnich latach w Polsce i za granicą, potwierdzają zasadnicze tezy prac wcześniejszych, korygując pewne wnioski dawniejszych badań. Stwierdza się na przykład, że w warunkach społeczeństwa socjalistycznego nie tyle sytuacja materialna rodziny, co raczej różnice poziomu kulturalnego środowisk domowych dzieci wpływają na ich powodzenie szkolne20.
Jan Konopnicki uważa, iż dominującą przyczyną niepowodzeń szkolnych jest brak dostatecznej opieki nad dzieckiem w rodzinie.24.
E. Renier stwierdził, że powostawąnie niepowodzeń szkolnych dzieci spowodowane jest brakiem opieki ze strony matki zatrudnionej poza domem22. Autor ten wykazał, iż wśród uczniów, którzy mają złe postępy w nauce, jest znacznie większy odsetek dzieci matek pracujących niż wśród uczniów dobrych. Przypuszcza on, że niedostateczna opieka ze strony matki pracującej wy-
20 Do takich wniosków dochodzą np. badacze wschodnionie-rnieccy, Eva Schmidt-Kolmer i Hans Hiebsch. Porównaj: E. Schmidt-Kołmer Zum Verhaltnis von Lebens bedingungen und Schulerleistung i H. Hiebsch Begabung und Schulversagen. W: „Beitrage zu Problemen der Begabung”. Beiheft der „Pedagogik”. Berlin 1961. (Cytuję według Cz. Kupisiewicza Przyczyny niepowodzeń szkolnych. „Kwartalnik Pedagogiczny”. 1962, nr 3, s. 153.)
21 Porównaj: Jan Konopnicki Niepowodzenia w nauce szkolnei — przyczyny ł środki zaradcze. „Kwartalnik Pedagogiczny”. 1957, nr 2. Autor sądzi, że podstawową przyczyną niepowodzeń szkolnych jest niewłaściwa atmosfera wychowawcza domu rodzinnego i niedostateczna troska rodziny o dziecko.
22 Porównaj: Englebert Renier La priuation de la presence maternelle au retour de Vtcole. „Enfance”. 1957.
wiera I tylko i warunj dezorg RenieJ ki maj
ciowos
Do | nionid stwiei negatj wyżej W Ogćj
W. I w pr w im s'ebid decyd szkół] szkoh czynfl zabui warul kim i
Stv, w na nego jest i tury
23
op. ci przyp.
* P dans mord
20