Magazyn5101 djvu

133

Dane z biologji dziedziczności.

Powstają one prawdopodobnie przez zaburzenia n. p. natury fizycznej lub chemicznej, w każdym razie nie jako przystosowanie do warunków środowiska, lub też przez ćwiczenie, przyzwyczajenie lub wychowanie.

Nie można więc łączyć tego zjawiska z dziedziczeniem cech nabytych. Wadliwe zaczątki cech, polegające na mutacji, mogą, jak każdy zaczątek cech, dziedziczyć się recesywnie lub dominująco. Nierzadko ujawniają się dopiero w odległem pokoleniu. F. Lenz?), który zmiany dziedziczne, powstałe przez mutację, zwykł nazywać „i d j o-warjacjami" mówi: „znaczna część idjowarjacyj, zauważonych w hodowlach doświadczalnych, zachowuje się recesywnie wobec formy macierzystej. Uważa się, że chodzi tu przeważnie poprostu

0    utratę jakiegoś zaczątka cechy i mówi się też o mutacjach ubytkowych (Verlustmutationen); dalej ponieważ przeważająca większość idjowarjacyj powstaje podczas dojrzewania komórek płciowych, zasadniczo nie ujawniają się one jeszcze w następnem pokoleniu, lecz dopiero kiedy w następnych generacjach zetkną się przypadkowo dwa jednakie uszkodzenia zaczątków cech. W doświadczeniach na zwierzętach, kiedy można stwarzać potomstwo przez kojarzenie rodzeństwa, mogą recesywne idjowarjacje ujawnić się w 3-ciem pokoleniu po swein powstaniu. O ile dane uszkodzenia zaczątków cech wśród danego społeczeństwa ludzkiego jeszcze nie istnieją, to nowe recesywne idjowarjacje będą mogły ujawnić się dopiero wskutek związków między krewnymi, a stąd najwcześniej w pokoleniu praprawnuków, licząc od tego pokolenia, u którego nastąpiła zmiana całokształtu cech dziedzicznych w komórkach płciowych'¹. Może uda się jeszcze kiedyś wyjaśnić na podstawie nauki o mutacjach, jak mogą samorzutnie powstawać zaczątki cech chorób, mimo niedzie-dziczenia cech nabytych. Badania tej zagadkowej dziedziny, jak dotąd, poskąpiły nam pewników, tak że i higjena rozrodu musi tu zająć stanowisko wyczekujące.

Z. pośród badaczy dziedziczności, zwłaszcza F. Len z przypisuje wielkie znaczenie zmianie całokształtu cech dziedzicznych (Erbaende-rung). Skłania się on do poglądu, że nadmiar alkoholu, zatrucie ołowiem, naświetlania prom. Roentgena, a nawet długotrwałe i ciężkie niedożywianie oraz dłuższy pobyt osobników pochodzenia północnego w klimacie tropikalnym, mogą wywołać dziedziczne zmiany w zaczątkach cech. Inni badacze dziedziczności nie chcą mu w tern przyznać słuszności i uważają istniejące, bezsprzecznie niekorzystne skutki wymienionych czynników szkodliwych za uszkodzenie komórek rozrodczych, które wprawdzie przenoszą się na najbliższe pokolenia, a może

1    kilka dalszych pokoleń, ale.nie mogą stać się trwale dziedzicznemi w myśl prawa dziedziczenia. Musimy pozostawić dalszemu rozwojowi nauki o dziedziczności wydanie ostatecznego wyroku. Jest to poza tern dla praktycznej higjeny rozrodu do pewnego stopnia rzecz mniejszej wagi, ponieważ wymienionych szkodliwości i tak musimy się strzec ze

7) F. Len z, Erblichkeitslehre und Rassenhygiene (Eugenik). Seperatab-druck aus „Biologie und Pathologie des Weibes”, herausg. von J. Halban und L. Seitz. 1024, Bd! I, S. 830.