nistyczne w związku z wyjściem Indonezji z ONZ zostały pod- 1 dane testowi, w jakim stopniu są konsekwentnie anty imperialistyczne, |rewolucyjne, marksistowsko-leninowskie. Okazało się, że jedne poparły nas i powitały wyjście z ONZ oklaskami, inne nie-oklaskiwały tego posunięcia, ale także nie wystąpiły przeciw niemu, są jednak i takie, które zupełnie otwarcie potępiły ten krok rewolucyjny. Dialektyka historii sprawiła, iż indonezyjska polityka zagraniczna jest obecnie bardziej postępowa, aniżeli . wielu krajów socjalistycznych. Czy się to komu-podoba czy nie, jest także faktem, że polityka zagraniczna księcia Sihanouka jest bardziej progresywna, aniżeli wielu działaczy u steru rządów,r działaczy uważających się za komunistów”.
(Nioto już mi kiedyś w dyskusji „wygarnął”, że większe poczucie rzeczywistości, aniżeli wielu przywódców mieniących się komunistami ma... de Gaulle!) V
W dalszym ciągu przemówienia' Aidit o koncepcji uzbrojenia 15 milionów chłopów i robotników. „Nie ma dostatecznej ilości karabinów?... No cóż, niech będzie na razie tak, by 5 albo nawet 10 osób otrzymało jeden karabin, reszta może ćwiczyć uzbrojona w bambusowe dzidy... Obawiają się niektórzy, że broń zostanie niewłaściwie użyta? Dobrze, niech dadzą broń robotnikom i chłopom tylko na czas ćwiczeń, a potem zabierają ją do koszar, ale niech pozwolą im mieć dzidy także w czasie, gdy nie mają ćwiczeń...*? '
Wreszcie w tymże wystąpieniu atak na właścicieli ziemskich odmawiających wykonania „Podstawowego -Prawa Agrarnego”' i prawa dotyczącego umów podziału plonów (między właścicieli a dzierżawców). „Przecież Chłopom nie chodzi o to, by kupić impalę, piękny dom, bungalow, czy wziąć sobie jeszcze parę żon, jak tym, którzy chłopów krytykują za ich wystąpienia, a nawet czasem używają przeciw nim broni”.
Z okazji rocznicy. „H.R:” uroczystą sesja w akademii komunistycznej „Aliareham” (Aliarcham był jednym z ideologów PKI, zmarł w holenderskim więzieniu w obozie koncentracyjnym w Irianie Zachodnim).
Sukarno wysłał kolektywowi gazety pozdrowienia, wyrażając Uznanie za rozpowszechnianie marksizmu wśród czytelników.
Składam wizytę kierownictwu Partindo (Partai Indonesia). Przyjmuje Asmara Hadi z żoną i kilku innymi ^działaczami. Jego żona jest adoptowaną córką Sukarno!
Skromny pokój, brudnąwy. Na ścianie duży portret Marksa.
Hadi w niedbałym stroju, szeroki w plecach, mówi spokojnie, waży słowa. Marhaenizm to —^ jego zdaiiiem — indonezyjski marksizm. Odnośnie PKI: „Nie mamy z tą partią żadnych różnic, prócz jednej: jesteśmy partią wyłącznie indonezyjską, nie interesują nas. problemy międzynarodowego ruchu robotniczego, ani zagranicznych komunistów. Jesteśmy .wiernymi uczniami Sukarno, nosicielami jego idei. PNI uważa się za partię Sukarno, ale nie jest nią, bo marksizm jest jej obcy”. . -
Herbata w brudnej szklance, nie tknąłem. Rozmowa godzinną. Wyszedłem z wrażeniem, że spotkałem się'z gronem porządnych, ale naiwnych politycznie ludzi. I co istotniejsze — nie liczącym się na scenie politycznej Indonezji, mimo zakulisowego poparcia bezpartyjnego — od objęcia prezydentury |j|- Sukarno.
W południe przyjmuję z Rysią nowych Austriaków. Dr Friedrich Hohenbuehel twierdzi, że jest z pochodzenia Polakiem, nawet studiował w Polsce (? dziwne, bo zna zaledwie parę słów!). Żona — typowa, duża, ryża Niemka. Wizyta — przepisowych 20 minut.
List od dzieci. Bronek zdał egzamin z polskiego (z materiału za półrocze, w którym go nie było). Kamień z serca, może nie / straci roku. * 2 luty
Poczta do kraju, jak zwykle dużo z tym roboty.
U ministra spraw wewnętrznych, gen.' majora dr. Sumarno Sostroatmodja. Były gubernator Dżakarty. Był w Polsce w 1059 roku. Rozmowa o... pogodzie. Strata z dojazdami: godzina.. Dużo, gdy szykuje się pocztę. . .
Otwarte zebranie partyjne. Gradziuk o problemach Trzeciego Świata. Mówi sucho, rzeczowo, ale ciekawie. I nieszablonowo.
3 luty
Święto Lebaran. Nie ma służby. Rysia nie umie zapalić kuchni naftowej, ja też nie. Na szczęście jest także elektryczna i można coś upitrasić. Karta z życzeniami i kosz kwiatów od Chalida. Wynika z niej, że dziś jest 1 Sjawal 1384 —^ Hidżry.
Wieczorem w pałacu mówię Sukarno i innym maafkan saja. Odwzajemniają się. Odnajduję w tłumie Su wito i nalegam na szybką zgodę na przyjazd naszego attache wojskowego. Suwito na moje pytanie o cel planowanej podróży Subandrio do Tokio: 1) wyjaśnienie propozycji mediacyjnych Japonii w sprawie Ma-
«• 131