DSCN1229

Mistrz Jan z Lindau - budowniczy XVI-wiecznych fortyfikacji w Gdańsku i Wrocławiu

Okres gdański, 1565 do ok. 1570. Współpraca z Janem Kramerem

Źródłowo potwierdzoną działalnością Jana z Lindau w tym czasie w Gdańsku było pełnienie funkcji kierownika budowy Angielskiego Domu (1568-1570), wznoszonego przez Jana Kramera¹. Domniemywać można współudział intelektualny Schneidera w tworzeniu koncepcji projektowych dzieł fortyfikacyjnych wznoszonych przez Kramera: Bastionu Karowego, Bramy Wyżynnej, murowego oskarpowania Rondla Bożego Ciała. Bastion Karowy Kramera to wielkich rozmiarów budowla ziemna z murowanym podwalem. Typ realizowanej przez niego fortyfikacji bastionowej wywodził się z doświadczeń fortyfikacyjnych węgiersko--tureckiego pogranicza monarchii Habsburgów - nowowłoskiej szkoły Tethiego, a może i z wyrosłej z tych doświadczeń niemieckiej szkoły Daniela Specklego. Preferencje tego kierunku formalnego fortyfikacji bastionowej II połowy XVI wieku widzimy w twórczości fortyfikacyjnej obu budowniczych, Jana Kramera i Jana Schneidera. Zbrojny konflikt Gdańska z królem Polski mógł okresowo przerwać ich kontakty. Znaleźli się po dwóch stronach konfliktu, w dodatku jako czynni fortyfikatorzy. Już w czerwcu 1570 roku bowiem Jan z Lindau wymieniany jest jako mistrz budowlany rady miejskiej w Elblągu².

Okres elbląski, ok. 1570-1580

Źródłowo udokumentowaną jego realizacją z tego czasu jest Dwór Artusa

-    narożny dom Starego Rynku z ulicą Kowalską, budowany w latach 1578-1583 na zlecenie elbląskiego bractwa św. Jerzego³. W 1579 roku stał już pod dachem: dwupiętrowy budynek o trzech osiach okiennych frontu i czterech osiach fasady od ulicy Kowalskiej. Szczyt fasady dwupoziomowy, uformowany i dekorowany w stylistyce renesansu niderlandzkiego; na gzymsie koronowym elewacji bocznej

-    w rytmie attykowym - podstawy cokołowe pod dekorację (zapewne w formie rzeźbiarskiej); budynek niezachowany. Podobną stylistycznie była fasada kamienicy narożnej przy Bramie Kowalskiej, którą wiąże się z osobą Schneidera. Wiadomo, że realizował prace przy modernizacji i rozbudowie fortyfikacji Elbląga, konkretne obiekty nie są jednak udokumentowane źródłowo. Wiemy, że prowadził prace w rejonie bramy i bastionu Kowalskiego. Popisowo podniósł z dna Wisły statki zatopione w 1577 roku podczas konfliktu zbrojnego z Gdańskiem. Gdy wiele lat później (w 1593 roku) rada miasta Elbląga poprosiła Antoniego Obberghena o rozwiązanie problemu dotyczącego fortyfikowania rejonu Bramy

1

   Zachował się przekaz o zagrożeniu dla budynku na sąsiedniej parceli, wskutek głębokiego wykopu pod realizację Angielskiego Domu.

2

   K. Hauke, op. cit., s. 536.

3

   Widok tego budynku zamieszcza: K. Hauke, H. Stobbe, Die Baugeschichte der Stadt Elbing und die Baudenkmdler der Stadt Elbing, Stuttgart 1964, ryć. 98.