DSCN1657

17

I. Problematyka bezrobocia

-pomoc świadczona bezrobotnym przez Ośrodki Pomocy Społecznej miała charakter przede wszystkim pomocy materialnej¹⁰. Wychodzono z założenia, że efektywne (aktywne) formy pracy z bezrobotnymi powinny realizować urzędy pracy, zaś osoby korzystające ze świadczeń pomocy społecznej obligowane były jedynie do potwierdzenia rejestracji w ówczesnych Rejonowych Urzędach Pracy.

Od bezrobotnych - ubiegających się o świadczenia - żądano w istocie nie tyle aktywnego poszukiwania pracy, ile potwierdzania braku możliwości zatrudnienia¹¹.

Taki model działania - uzależniający sposób postępowania instytucji pomocy społecznej - funkcjonował faktycznie do końca lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku i wpłynął na powstanie całej populacji osób, które traktują świadczenia pomocy społecznej - niesłusznie - jako jedyne źródło dochodów¹².

Bezrobocie dobrowolne dotyka także w dużej mierze inną kategorię społeczną: kobiety. W rodzinach, w których układ ról małżeńskich jest jeszcze tradycyjny, kobiety łatwiej godzą się z faktem pozostawania bez pracy. Kilka miesięcy odpoczynku od pełnienia trudnych do pogodzenia ról społecznych - roli matki żony i gospodyni, i roli zawodowej - może dawać kobietom satysfakcję. Nie dotyczy to jednak kobiet samotnie wychowujących dzieci, ponieważ te muszą podejmować pracę, aby zapewnić rodzinie godziwy dochód¹³.

Z bezrobociem dobrowolnym mamy do czynienia również wtedy, kiedy osoby poszukujące pracy podjęłyby jąjedynie przy spełnieniu przez pra-

¹⁰    A. Słaboń, Bezrobotni w systemie pomocy społecznej, (w:) Z. Ratajczak (red.), Psychologia. Badania i aplikacje, tom 2. Bezrobocie. Strategie zaradcze i wzorce pomocy psychologicznej, Katowice 1998, s. 242.

¹¹    Ibidem, s. 243.

¹³ W. Kózek, Bezrobocie jako zji    I *    ' i Marody (red.), op. cit, s. 144.

¹²    W ośrodkach pomocy społecznej z reguły nie prowadzi się badań statystycznych wśród populacji osób długotrwale korzystających ze świadczeń pomocy społecznej (grapy nazywanej częściej: „uzależnionymi od świadczeń pomocy społecznej”). W opinii pracowników ośrodków pomocy społecznej mających bezpośredni kontakt z osobami długotrwale bezrobotnymi wiele rodzin świadomie wybiera bezrobocie, zaś w swym wyborze osoby te kierują się rachunkiem ekonomicznym. Kwota udzielanej pomocy - na którą składają się między innymi: zasiłki celowe, okresowe, pomoc rzeczowa np.: w formie opału i leków, dodatki mieszkaniowe, świadczenia rodzinne, bezpłatne ubezpieczenie, bezpłatny wypoczynek dzieci, obiady w szkołach, bezpłatne korepetycje dla dzieci - niejednokrotnie przewyższa kwoty, jakie bezrobotni w rodzinach mogliby uzyskać wykonując pracę zarobkową. Dodatkowym atutem takiego wyboru jest możliwość poświęcenia większej ilości czasu rodzinie, dzieciom oraz dodatkowa moiliwgść zarobkowania w szarej strefie.