CCF20111206007 (Kopiowanie)

one spełniać dwa zasadnicze cele: rozwiązać - przynajmniej częściowo - problem bezrobocia wśród młodzieży i jednocześnie wzmocnić system obronny kraju. Żaden z tych celów nie został spełniony w stopniu zadowalającym, bo liczba tych oddziałów była w tym okresie niewielka.

O dalszym rozwoju tej formacji zadecydowała pilna potrzeba wykorzystania narastającego - w miarę uświadamiania sobie zagrożenia - patriotycznego zaangażowania całego społeczeństwa i konieczność szybkiego wzmocnienia obronności państwa, zwłaszcza na jego granicy z Niemcami. Rozwój organizacyjny tych oddziałów przebiegał w dwóch wyraźnie zarysowanych fazach. W pierwszej fazie rozpoczętej pod koniec 1937 roku i zakończonej wiosną 1939 roku utworzono 5 brygad i 5 półbrygad liczących w sumie 38 batalionów. Do drugiej fazy rozbudowy Obrony Narodowej przystąpiono w maju 1939 r. Przewidywano zwiększenie liczby brygad i półbrygad do 17 oraz batalionów do 85. Faktycznie liczbę oddziałów powiększono do 11 brygad i 5 półbrygad liczących 82 bataliony²².

O ile utworzenie pierwszych oddziałów miało charakter eksperymentu i przyczyniło się przede wszystkim do krystalizacji poglądów na ten temat, to właściwa rozbudowa tych oddziałów przypadająca na lata 1938-1939 przynosi już dynamiczny rozwój formacji cywilno-wojskowej o charakterze terytorialnym. Był to proces oparty na oryginalnych polskich koncepcjach strukturalnych, które w zasadniczych rozwiązaniach stanowiły w pewnym sensie nowość w skali europejskiej i przewyższały pod wieloma względami inne rozwiązania. Np. koncepcje te wyraźnie pod pewnymi względami przewyższały rozwiązania niemieckie zastosowane w funkcjonowaniu Landwehry, ponieważ Obrona Narodowa stanowiła realnie istniejącą siłę o prawie natychmiastowej gotowości bojowej, systematycznie szkoloną w ramach ustalonych programem ćwiczeń. O trafności niektórych rozwiązań może świadczyć fakt, że ich część znajdowała zastosowanie w naszych powojennych wojskach obrony terytorialnej.

Obok całego szeregu zalet organizacyjnych i funkcjonalnych tych oddziałów w całym okresie ich istnienia, można było odnotować również pewne słabości. Największym obciążeniem dla dynamicznego rozwoju tych oddziałów było - zakładane od początku - ograniczone ich użycie, co ujem-

²¹ Centralne Archiwum Wojskowe. Akta Oddziału I Sztabu Głównego. Wydz. Org. Mob., t. 175, Zarządzenie w sprawie wykonywania alarmu bojowego przez jednostki Obrony Narodowej, L.dz. 25/mob. I z 25 VIII 1939 r.

Ml** wpłynęło na strukturę organizacyjną, uzbrojenie tych oddziałów, wypo-i rnic w sprzęt techniczny i sposób szkolenia.

I'r*y rozpatrywaniu funkcjonowania oddziałów Obrony Narodowej na mv ngę zasługuje również ich powiązanie ze społeczeństwem danego re-UI'>1111 przez ścisłą współpracę ze stanowiącymi ich bazę rekrutacyjną or-umllMcjnmi paramilitarnymi i innymi organizacjami społecznymi. Wycho-' nile obywatelskie, a zwłaszcza kształtowanie postawy moralnej żołnie-• v luj formacji odbywało się przy wykorzystaniu takich środków, jak: opi-iilu publiczna danego środowiska, wpływ macierzystych organizacji spo-l»«znych na żołnierzy będących ich członkami oraz pewne możliwości od-il Ulływtinia na warunki materialne ich rodzin.

Niezwykle interesująco rozwiązano sprawę obsadzania stanowisk dowódców plutonów. Wyznaczano na te stanowiska oficerów rezerwy. W pi /uważającej mierze byli to miejscowi nauczyciele lub ludzie cieszący tlę dużym autorytetem w danym środowisku. Posiadany zasób wiedzy, nie-|t wyszkolenie wojskowe i duży autorytet osobisty to czynniki, które stanu wiły podstawę osiągniętego w tych oddziałach sukcesu wychowawcze-iiu I szkoleniowego.

W przededniu wojny Obrona Narodowa stanowiła liczącą się siłę w bi-Inilsiu możliwości obronnych państwa. Łącznie liczebność tej formacji iv vno»ila około 1600 oficerów i 500 tys. podoficerów i szeregowych. Mimo powitych mankamentów, jak słabość uzbrojenia i braki w wyszkoleniu od-'I talów utworzonych tuż przed wybuchem wojny, możliwości bojowe tych udlWałów na polach bitew września 1939 były znaczne.

(Irożba agresji hitlerowskich Niemiec na Polskę była przyczyną spraw-i a szybkiego narastania aktywności w postawie społeczeństwa wobec problemów obronności, a także w postawie partii politycznych wobec rzą-dow sanacji. Partie i stronnictwa polityczne w przededniu wojny zacho-is aly ‘.ię bardzo dojrzale i odpowiedzialnie, podkreślając konieczność kon-lulldacji w celu wzmożenia wysiłków na rzecz przygotowań obronnych piuislwtt. Przystąpienie do Komitetu Pożyczki Obrony Przeciwlotniczej było plorwitzym przejawem tej współpracy.

I 'i zejawcm olbrzymiej ofiarności społeczeństwa polskiego na rzecz wzmoc-i m >' 111 n obronności państwa były zbiórki społeczne na Fundusz Obrony Naro-111 >vvo j, W ciągu 4 dni po rozpisaniu pożyczki lotniczej społeczeństwo zadęli iimwalo 30 min zł, a do 4 kwietnia zebrano dalsze 120 min zł. Do 13 kwiet-

29