DSCN1764

Siłę motywu dostrzegamy w sytuacji, gdy przy akceptacji wybranego celu nie akceptuje się jednocześnie środków dostępnych do jego osiągnięcia. Jeżeli środki te zostaną w końcu przez podmiot uznane, wskazuje to na efekt silnego oddziaływania motywu. Przykładem może być człowiek dążący do wysokich korzyści materialnych, który podejmuje brudną uciążliwą pracę, choć początkowo jest ona dla niego odpychająca. Im silniejszy jest motyw i ważniejsza, w jednostkowym i społecznym systemie dążeń. nie zaspokojona potrzeba, tym niższy jest próg tolerancji w stosunku do środków jej zaspokajania. Ponadto, silna i trwała motywacja skłania jednostkę do uporczywości w działaniu. Jak pisze J. Reykowski [1975, s. 52—53]: „(...) przez dłuższy czas inne motywy- nie są w stanie uzyskać kontroli nad zachowaniem się. Człowiek robi się wówczas odporny na zmęczenie, na pokusy i konsekwentnie dąży do tego samego celu. Ponadto, przy silnej motywacji wzrasta odporność na wygaszanie, tzn. jednostka może wielokrotnie powtarzać próby osiągnięcia celu mimo niepowodzeń”.

Od natężenia motywacji zależą również charakterystyczne cechy działania, takie jak jego intensywność i sprawność. Przytoczymy kilka twierdzeń sformułowanych przez J. Reykowskiego [1975. s. 53—58], dotyczących tych zależności:

-Im intensywniejsza motywacją tym większa mobilizacja energii organizmu wyrażająca się w sile reakcji.

Im intensywniejsza motywacją tym większa szybkość odpowiednich czynności

Im intensywniejsza i silniejsza motywacją tyra szybciej powstaje gotowość do działańią a więc tym krótsza zachodzi zwłoka. Dlatego tez przy intensywnej motywacji człowiek przystępuje do odpowiednich działań bez ociągania się. a przeciwnie, gdy motywacja nie jest zbyt intensywną czyni to powoli.

Im intensywniejsza i silniejsza motywacją tym większa wrażliwość na sygnały (informacje) mające związek treściowy z daną

motywacją. Tak więc ze wzrostem nao. nia wzrasta zdolność dostrzegania i rębniania z tła tego wszystkiego, co ma ł kieś znaczenie dla realizacji motywu Wzrost intensywności motywacji p™, czynią się do niespecyficznego wzrosą wrażliwości percepcyjnej, co będzie wyr* żać się np. w większej wrażliwości na sfabe bodźce, większej zdolności do wykrywam (detekcji) sygnałów, przy jednoczesnym 22-wężeniu pola uwagi.

Od intensywności motywacji zależy sprawność wykonywania zadań percepcyjnyca intelektualnych i motorycznych”.

Zależności te ujawniają się bardzo wy raźnie tylko w sytuacji, w której oddziałuje wyłącznie jeden motyw lub, co bardziej realne, motyw wyraźnie dominujący. Na ogół człowiek kieruje się jednocześnie wieloma różnymi motywami i jego działania są wypadkową swoistej gry sB tych motywów W związku z poszukiwaniem skutecznych sposobów wpływania na zachowanie istotne jest rozpoznanie swoistej dla każdego człowieka hierarchii motywów i wzajemnych relacji między nimi.

Powyższe omówienie pojęcia motywacji podaje jego psychologiczną związane ściślej z jednostką znaczenie. Dla pełniejszego rozumienia pojęcia należy wyjść poza psychologię, w kierunku psychologu społecznej i dalej, w kierunku socjologii, i dostrzegać jednostkę ludzką w jej odniesieniach do systemów wartości, w jej związkach z innymi ludźmi, pod wpływem których działa (jest motywowaną są kształtowane jej postawy) i na których wpływa (motywuje innych, kształtuje ich postawy) (M.P.)

Zob. ideologiczny model postawy, makiawcłizm jako syndrom zachowań, model zmiany postaw, osobowość społeczna, postawa jako definicja sytuacji.

Literatura:

Aduevemem \fotivc, 1953, aut: D.C McClelland i in.. Applcton-Ccntury-Crafls, New York. Bodci P . 1970. Potrzeba osiągnięć jako pswbo-loglczny czynnik rozwoju spo/eczno^kano