DSCN2134 (2)

9

9

Rys. 5.59. Rozwój zarodka u tasznika (Capsella bursa pastoris). A — zygota, B —E — powstanie wiesza-deJka i kulistego zarodka właściwego, F — rozwój praskórki, G — stadium sercowate zarodka z zaczątkami liścieni, H — stadium „torpedy”, f — dojrzały zarodek, zgięty w kształcie litery U

_n „ó^iony wyżej rozwój zarodka tasznika jest przykładem dotyczącym rośliny Siennej. U jednoliściennych tworzy się tylko jeden liścień, a wierzchołek wzro-jpołożony jest bocznie (rys. 4.35 C).

lino j^est °d razu komórkowe (typ komorkowy bielma). Częściej jednak w za-* jonej komórce centralnej woreczka zalążkowego powstaje najpierw duża liczba ,_ch jąder, tak że bielmo jest typu jądrowego (rys. 5.60 A). Bielmo jądrowe ma

Atencję płynną, toteż o ziarnach zbóż wypełnionych płynnym bielmem jąd-

Rys. 5.60. Rozwój bielma (wg Sharpa, zmienione). A — bielmo wielojądrowe, B tankowe

_ozWój bielma. Bielmo (endosperma) stanowi tkankę odżywczą dla rozwijające zarodka. Triploidalne (najczęściej) jądro komórki macierzystej bielma dzieli ,4° _vy|cle jeszcze przed pierwszym podziałem zygoty, tak że rozwój biełma wy-,_a nieco rozwój zarodka. Podziałom jądrowym mogą towarzyszyć cytokinezy

dojrzale bielmo

rowym mówi się, że są w stadium dojrzałości mlecznej. Po pewnym czasie pomiędzy wolnymi jądrami tworzą się w cytoplazmie ściany komórkowe i bielmo staje się tkanką (rys. 5.60 B). Rosnący zarodek oraz tkanka bielma wypierają i zużywają tkankę ośrodka, który wreszcie ulega zwykle zanikowi.

podziałach tworzy dwa uwypuklenia będące zawiązkami liścieni. W tym stadium zarodek przybiera kształt sercowaty. Komórka wieszadełka granicząca z zarodkiem dzieląc się daje początek zawiązkowi korzenia i czapeczce korzeniowej. Część zarodka między korzeniem a liścieniami wydłuża się w podliścieniową część łodygi — hi-pokotyl. a pomiędzy liścieniami formuje się stożek wzrostu pędu. Wydłużający się /środek, nie mieszcząc się w ograniczonej przestrzeni nasienia, zgina się w kształt litery U i w tej formie przechodzi w stan spoczynku aż do kiełkowania.

Łupina nasienna. Jest to okrywa rozwijająca się z osłonek zalążka i chroniąca nasienie przed nadmiernym wyschnięciem i uszkodzeniem. Ściany jej komórek są zwykle mocne i skorkowaciałe, a na powierzchni wykształca się kuty kula. Tylko w przypadkach, gdy nasienie trwale otoczone jest sztywną owocnią (orzechy, pestki), łupina jest delikatna lub może ulec całkowitemu zanikowi. Na łupinie nasiennej Nożna często wyróżnić znaczek, będący śladem po sznureczku, którym zalążek tył przymocowany do zalążni, oraz maleńki otworek będący pozostałością okienka.

Nasienie jest utworem p rzetr wa 1 ni ko wym, a także służy do rozsiewania. Spe\

302