DSCN3765

R> c. 31. Gruźlica brodaw kująca (/Ar vrrrucosa) na nodze u rolnika - na obwodzie zmiany brodawkujące hiperfccratocyczne: w części środkowej - zanikowa blizna.

Patogeneza. Zakażenie jest zewnątrzpochodne, częstsze u osób stykających się z bydłem, obecnie rzadkie.

Objawy i przebieg. Wykwitem pierwotnym jest grudka hiperkeratotyczna. Zmiany mogą przypominać brodawki zwykłe lub brodawczaki (papilloma), ale często wykazują skłonność do obwodowego wzrostu (tyć. 31) i bliznowacenia, przy czym blizna ma charakter ostateczny. Ogniska są zazwyczaj pojedyncze, znacznie rzadziej może być ich kilka.

Umiejscowieniem najczęstszym są ręce; u osób chodzących boso mogą być zajęte również stopy.

Przebieg jest przewlekły, wieloletni.

Rozpoznanie ustala się na podstawie: 1) hiperkeratotycznych, brodawkowa-tych ognisk o nacieczonej podstawie, 2) umiejscowienia zmian głównie na rękach i stopach, 3) dużej odporności przeciwgruźliczej i silnie dodatniej alergii na tuber-kulinę, 4) obecności ziarniny gruźliczopodobnej w obrazie histologicznym.

Rozpoznanie różnicowe:

1.    Brodawki zwykłe (yerrucae vulgares) różnią się niewystępowaniem nacieku podstawy i zmian zapalnych, większą skłonnością do sam oprzeszczep i an i a oraz samoistnego ustępowania; rozstrzyga badanie histologiczne.

2.    Brodawkujący liszaj płaski (lichenplanus verrucosus) różni się świądem oraz występowaniem typowych grudek liszaja w otoczeniu lub w innym umiejscowieniu; rozstrzyga badanie histologiczne.

3.    Gruźlica toczniowa brodawkująca (/Ac luposa verrucosa) różni się występowaniem guzków toczniowych, większą skłonnością do bliznowacenia oraz rozpadu.

GRUŹLICA WRZODZIEJĄCA (BŁON ŚLUZOWYCH)

Tuberculosis uleerosa (mucosae). Tuberculosis uleerosa propria

Definicja. Są to zmiany (obecnie rzadkie) wrzodziejące w obrębie błon śluzowych u osób chorych na gruźlicę narządową z załamaną odpornością.

Objawy i przebieg. Owrzodzenia mają zwykle miękką, nie nacieczoną podstawę, a dno ich pokryte jest bardzo drobnymi guzkami. Są one na ogół bolesne. Zajmują błony śluzowe lub błony na pograniczu ze skórą

Przebieg jest przewlekły i zależy od stanu gruźlicy narządów wewnętrznych: płuc lub krtani — przy umiejscowieniu w jamie ustnej, a nerek, pęcherza lub przydatków — przy umiejscowieniu w obrębie błon śluzowych narządów moczowo--płciowych.

Odczyny tuberkulinowe są często ujemne.

Rozpoznanie ustala się na podstawie: 1) stwierdzenia na błonach śluzowych lub na granicy błon śluzowych i skóry bolesnych owrzodzeń o miękkiej podstawie, 2) wykazania DNA prątków w zeskrobinie z owrzodzenia lub w posiewach, 3) typowego obrazu histologicznego (ziarnina gruźlicza), 4) wykrycia czynnych zmian gruźliczych w narządach wewnętrznych.

Rozpoznanie różnicowe dotyczy raka warg (carcinoma spinocellulare lobii), pierwotnego owrzodzenia kiłowego (lues primaria) oraz aft.

TUBERKULIDY

Tuberkulidy są w istocie odczynem alergicznym na prątki lub ich składowe, albo też inne bakterie odgrywające rolę antygenów. Jedynie w nielicznych przypadkach udaje się wykryć DNA prątków metodą PCR. Jednakże w części przypadków współistnieje czynna lub przebyta gruźlica, a leczenie przeciwgruźlicze może powodować ustąpienie tuberkulidów. Za związkiem z gruźlicą przemawia również drastyczny spadek częstości ich występowania, równoległy do znacznego zmniejszenia liczby zachorowań na gruźlicę. Wszystkie odmiany są obecnie rzadkie.

Rozróżniamy następujące tuberkulidy:

-    guzkowo-zgorzelinowy (tuberculid papulo-necrotisans)

-    rumień stwardniały (erythema induratum)

-    lupoid prosówkowy rozsiany twarzy (lupoid miliuńs disseminatus faciei).

TUBERKULID GUZKOWO-ZGORZELINOWY

Tuberculid papulo-necrotisans

Definicja. Są to drobne guzki, z martwicą i bliznowaceniem w części środkowej, umiejscowione głównie w okolicach wyprostnych kończyn, u osób w dobrym stanie ogólnym, z przebytą lub czynną gruźlicą.

Patogeneza. Jest prawdopodobne, że zmiany te są w istocie hiperergicznymi odczynami naczyniowymi na produkty rozpadu prątków.

Objawy i przebieg. Wykwitem pierwotnym jest guzek, ulegający martwicy z powstawaniem drobnych owrzodzeń o ostro ściętych brzegach, pozostawiających okrągłe, jakby wysztancowane, porcelanowobiałe blizenki. Guzki są liczne, na ogół symetrycznie rozmieszczone, bez skłonności do grupowania się i zlewania.

67