DSCN6235 (Kopiowanie)

I

5.3.73. Synteza lipidów

Powstawanie kwasów tłuszczowych ma miejsce w cytoplazmie. Do tej syntezy niezbędne są; NADPH+H' (którego źródłem jest cykl pentozofosforanowy) oraz wieloenzymowy kompleks syntazy kwasów tłuszczowych. Ten bardzo interesujący układ przedstawia ryc. 5-60. Komplelft svntazv kwasów tłuszczowych składa się z 6 ułożonych na obwodzie enzymów, ułożonych - dodajmy - we właściwej kolejności reakcji. Natomiast centrum układu stanowi białko przenoszące kwasy tłuszczowe (ang. acyl-carrier protein, w skrócie ACP). ACP posiada część niebiałkową w postaci długiego łańcucha o skomplikowanej budowie, który łączy się poprzez resztę sulfhydrylową z resztą kwasu malonylowego i powstaje malonyło-ACP (o wzorze: HOOCCH,CO-S-ACP). Następnie ACP przemieszcza się kolejno od jednego enzymu do drugiego (tak jak to przedstawiono na ryc. 5-60), w wyniku czego zachodzi wydłużanie łańcucha kwasu tłuszczowego w szeregu kolejnych reakcji.

acytoCoA

Ryc. 5-60. Kompleks syntazy kwasów tłuszczowych; w centrum białko przenoszące kwasy tłuszczowe (ACP). Strzałki wskazują kierunek przenoszenia. Kolejne reakcje oznaczono numerami:

1.    przeniesienie reszty malonylowej (enzym: acylotransleraza malonylowa);

2.    kondensacja (synlaza 3-oksoacylo-ACP);

3.    pierwsza redukcja (reduktaza 3-oksoacylo-ACP);

4.    odwodnienie (dchydraza 3-hydroksyacylo-ACP);

5.    druga redukcja (reduktaza cnoil-ACP);

6.    przeniesienie reszty acylowcj (acylotransleraza).

Pierwszym enzymem jest acetylotransferaza malonylowa (EC 2.3.1.3), która przyłącza resztę malonylową z malony lo-CoA do ACP (powstaje malonylo-ACP). ACP „obraca się” z kolei w kierunku syntazy 3-oksoacylowej (EC 2.3.1.41), która przyłącza do już istniejącego łańcucha zaktywowany fragment dwuwęglowy, tak iż powstaje łańcuch pięciowęglowy. Dalsze obroty ACP umożliwiają przemiany tego łańcucha: redukcję, odwodnienie, ponownie redukcję. Zakończenie cyklu przemian umożliwia dołączenie następnej cząsteczki dwuwęglowej i kolejny „pełny obrót” ACP. Trwa to do momentu zsyntetyzowania łańcucha tłuszczowego o odpowiedniej długości, zazwyczaj o 16-18 atomach węgla, który to łańcuch zostaje odłączony od ACP.

Powstawanie fosfolipidów, glikolipidów itp. zachodzi również w cytoplazmie, a substratem wyjściowym jest glicerol, kwasy tłuszczowe, ATP i inne związki.

Z medycznego punktu widzenia istotne znaczenie ma biosynteza prostaglandyn i tromboksanów Powstają one z kwasu urachidonowego. który może być metabolizowany w kilku kierunkach (ryc. 5-61). Enzym syntaza prostaglandynowa (EC 3.1.1.4) powoduje tzw. cykloęenncie kwasu ąrachidonowego. w następstwie której powstają prostaglandyn v(np w nabłonku układu płciowego i moczowego), ptułtfltyklinit, czy na innej drodze uomboksany. Powstającą w aorcie prostacy kima

r

1

fi

V

V

I

lub.-►

M

u

iit

lat

m

k

N

IS