DSCN6129 (Kopiowanie)

Spośród lipidów występujących w przyrodzie wymienić należy • tłuszcze (estry kwasów tłuszczowych i glicerolu),

2.    proslaglandyny

3.    fosfolipidy

glikolipidy j linopolisacharvdv.

5. sterydy.

_ lienia. a zatem w organizmie występować n»» w stanic stałym (np. łój, smalce) bądź ciekłym (np. oliwa z oliwek, tran). Zbudowane są(ryc.3-|_7i z glicerolu i kwasów tłuszczowych należą zatem do glicerydów. Glicerol może tworzyć wią»* estrowe z jedną, dwiema bądź trzema cząsteczkami kwasów tłuszczowych - mówimy zatem o ettną mono-, di- i triacyloglicerolowych („acyl" oznacza fragment kwasu tłuszczowego, nic zaleca* używania dawnych nazw: jedno-, di- i trójgliccrydy). Większość tłuszczów właściwych totriestr przy czym różnice między tłuszczami zależą od rodzajów kwasów tłuszczowych, wchodząc# w ich skład.    a

je—

:-(CHj)«-CHj

Ryc. 3-17. Cząsteczka tłuszczu - estru glicerolu (a) z trzema cząsteczkami kwasu oktodekanowego czyli stearynowego (b)

Kwasy tłuszczowe są związkami o długich łańcuchach złożonych z atomów węgla, zawierają# na jednym końcu grupę karboksylową (-COOH). Wszystkie występujące w przyrodzie kw tłuszczowe mają parzystą liczbę atomów węgla, przy czym te. które posiadają podwójne wiązań nazywamy „nienasyconymi", zaś w przypadku wszystkich pojedynczych wiązań pomiędzy atotrac węgla mówimy o tzw. tłuszczach „nasyconych”. Kwasy „nienasycone” mają niższą temperami topnienia, stąd tworzone przez nic tłuszcze są przeważnie płynne. Występują w największej lic2& w organizmach roślinnych.

Tabela 3-V przedstawia najważniejsze biologicznie kwasy tłuszczowe i ich nomenklaturę.

Tabela 3-V. Kwasy tłuszczowe będące najczęstszymi składnikami tłuszczowców zwierzęcych i roślinnych

1 Na/wa systematyczna	Wzór	Nazwa zwyczajowa
I Kwas heksanowy 1 Kwas oktanowy 1 Kwas dekanowy 1 Kwas dodekanowy I Kwas tetradekanowy Kwas heksadekanowy Kwas oktadekanowy Kwas dokosanowy Kwas tetrakozanowy	CH/CHjJ.COOH CH,(CHj)tCOOH CH,(CH2),COOH CHj(CHj)10COOH CH,(CH2)i2COOH CH,(CH2)uCOOH CHjJCHjj^COOH CHjłCIIj^COOH CH,(CH,)22COOH	kwas kapronowy kwas kaprylowy kwas kaprynowy kwas laurynowy kwas mirystynowy kwas palmitynowy kwas stearynowy kwas behenowy kwas lignocerynowy
Kwasy tłuszczowe z obecnymi podwójnymi wiązaniami
Kwas 9-hcksadecenowy K was cis-9-oktadecenowy Kwas cis,cis-9,i2-oktadekadienowy Kwas 5,8,11,14-ikozatelraenowy	c,.h>0o2 c„h„o2 c,.h„o2 c„hi;o,	kwas palamitoleinowy kwas olejowy kwas linolowy kwas arachidonowy