DSCN6251 (Kopiowanie)

f, fhMKuziiost

f, fhMKuziiost

Ryt. 6-2. Rozmnażaniu wegetatywne roślin: j. -pracz rozłogi nadziemne (■) u truskawki " (Fmgaria),

b.    -przez rozłogi podziemne u maliny (Rubia),

c.    -przez kłącza (3) u kosaćca (Iris).

d.    -przez bulwy (4) ziemniaka (Sotanum Imherosttm),

t. • przez cebulki przybyszowe (S) krokusa (Crocus).

f - przez tzw. odkłady (6) w przypadku agrestu (Ribes grossularia) (JD)

6.1.1. Pączkowanie

W święcie zwierząt rozmnażanie wegetatywne stułbi {Hydra) i wielu innych jamochłonów bardzo podobne jest do pączkowania drożdży. Z boku ciała zwierzęcia powstaje uwypuklenie, zbudowane jednak z wielu komórek. Komórki tego pączka rozmnażają się i różnicują - stwór powiększa się. wykształcając czułki i wszystkie inne narządy dojrzałej stułbi. W końcu odczepia się i zaczyna niezależną egzystencję.

Pączkowanie może doprowadzić do całkowitego rozłączenia się osobników potomnych, czasem jednak powstałe w ten sposób potomstwo pozostaje nadal w ścisłym związku ze sobą i z organizmem macierzystym, tworząc w ten sposób kolonie. Przypadki takie obserwuje się w rozmnażaniu wegetatywnym między innymi u gąbek, parzydełkowców, mszywiołów, osłonie. W obrębie kolonii ustala się wśród osobników podział funkcji, co w następstwie powoduje zmiany w budowie poszczególnych osobników. Zjawisko to. zwane polimorfizmem, obserwuje się na przykład u polipów (larw) jamochłonów należących do podtypu parzydełkowców (Cnidaria). Niektóre osobniki - „polipy żerne" - pobierają pokarm, inne natomiast, nie posiadające otworu gębowego a za to dobrze uzbrojone w parzydełka służą - jako „polipy obronne” - do obrony kolonii i chwytania zdobyczy.

Przez pączkowanie rozmnażają się również tasiemce. Rozród tych płazińców omówimy dokładniej w rozdziale o pasoży tn ictwie: należy jednak podkreślić, że poszczególne człony tasiemca powstają (kogą pączkowania z poprzednich członów.

Wszystkie przedstawione na ryc. 6-2 rodzaje wegetatywnego rozmnażania roślin określić możemy również jako pączkowanie. Rozłogi nadziemne (truskawka) lub podziemne (malina, a także perz Agropyron) pozwalają na rozprzestrzenianie się gatunku, podobnie jak kłącza (kosaciec; konwalia Cońydllaria), cebulki przybyszowe (krokus; mieczyk - Gladiolus; czosnek -Allium itp.) bądź bulwy (ziemniak). Gałązka agrestu, jak również gałązka forsycji (Forsylhia), gdy dotknie gleby, wypuszcza początkowo drobne korzonki, które rozrastają się w system korzeniowy i dają początek całej nowej •oślinię. Pojedynczy liść fiołka alpejskiego (Viola alpina), przysypany ziemią, odrasta w całą sadzonkę.

UJ. Fragmentacja

Niektóre organizmy mają duże umiejętności regeneracji, a więc odtwarzania utraconej części Cala U pewnych gatunków zdolności regeneracyjne są tak olbrzymie, że z fragmentu organizmu odbudowany zostaje cały osobnik. Z dwóch połówek przeciętej dżdżownicy powstaną dwie „nowe" dżdżownice W przypadku niektórych małych pierścienic ich ciało spontanicznie rozpadu się im 10 części, Z których każda rozwija się następnie w dojrzałego osobnika Po osiągnięciu •odruch rozmiarów proces ten powtarza się.