DSCN6251 (Kopiowanie)

I paakicznos'-

233

(Sw*w?

ink*.***'

R>v 6-2. Rozmnażanie wegetatywne roślin:

a. -pizcz rozÅ‚ogi nadziemne (I )u truskawki â–  (Fragaria).

b,    .przez rozÅ‚ogi podziemne u maliny

(Rubus).

t. -przez kłącza (3) u kosaćca (Iris),

d. -przez bulwy (4) ziemniaka (Solanunt tuberosum).

e.    -przezcebulki przybyszowe (3) krokusa

(Onetu).

f.    - przez tzw. odkÅ‚ady (6) w przypadku

agrestu (Ribes grossularia) (JD) 6.1.1. PÄ…czkowanie

W Å›wiÄ™cie zwierzÄ…t rozmnażanie wegetatywne stuÅ‚bi (Hydra) i wielu innych jamochÅ‚onów bardzo podobne jest do pÄ…czkowania drożdży. Z boku ciaÅ‚a zwierzÄ™cia powstaje uwypuklenie, zbudowane jednak z wielu komórek. Komórki tego pÄ…czka rozmnażajÄ… siÄ™ i różnicujÄ… - stwór powiÄ™ksza siÄ™. wyksztaÅ‚cajÄ…c czuÅ‚ki i wszystkie inne narzÄ…dy dojrzaÅ‚ej stuÅ‚bi. W koÅ„cu odczepia siÄ™ i zaczyna niezależnÄ… egzystencjÄ™.

PÄ…czkowanie może doprowadzić do caÅ‚kowitego rozÅ‚Ä…czenia siÄ™ osobników potomnych, czasem jednak powstaÅ‚e w ten sposób potomstwo pozostaje nadal w Å›cisÅ‚ym zwiÄ…zku zc sobÄ… i z organizmem macierzystym, tworzÄ…c w ten sposób kolonie. Przypadki takie obserwuje siÄ™ w rozmnażaniu wegetatywnym miÄ™dzy innymi u gÄ…bek, parzydeÅ‚kowców. mszywiołów, osÅ‚onie. W obrÄ™bie kolonii ustala siÄ™ wÅ›ród osobników podziaÅ‚ funkcji, co w nastÄ™pstwie powoduje zmiany w budowie poszczególnych osobników. Zjawisko to, zwane polimorfizmem, obserwuje siÄ™ na przykÅ‚ad u polipów (larw) jamochÅ‚onów należących do pod typu parzydeÅ‚kowców (Cnidaria). Niektóre osobniki - „polipy â€œmc" - pobierajÄ… pokarm, inne natomiast, nie posiadajÄ…ce otworu gÄ™bowego a za to dobrze uzbrojone Â» parzydeÅ‚ka sÅ‚użą - jako „polipy obronne" - do obrony kolonii i chwytania zdobyczy.

Przez pÄ…czkowanie rozmnażajÄ… sie również tasiemce. Rozród tych pÅ‚aziÅ„ców omówimy dokÅ‚adniej w rozdziale o pasożytnictwie; należy jednak podkreÅ›lić, że poszczególne czÅ‚ony tasiemca powstajÄ… drogÄ… pÄ…czkowania z poprzednich czÅ‚onów.

Wszystkie przedstawione na ryc. 6-2 rodzaje wegetatywnego rozmnażania roÅ›lin okreÅ›lić możemy również jako pÄ…czkowanie. RozÅ‚ogi nadziemne (truskawka) lub podziemne (malina, a także perz Agropyron) pozwalajÄ… na rozprzestrzenianie siÄ™ gatunku, podobnie jak kÅ‚Ä…cza (kosaciec; konwalia Conyallaria), cebulki przybyszowe (krokus; mieczyk - Gladiolus-, czosnek -Allium itp.) bÄ…dź bulwy (ziemniak): GaÅ‚Ä…zka agrestu, jak również gaÅ‚Ä…zka forsycji (Forsythia), gdy dotknie gleby, wypuszcza poczÄ…tkowo drobne korzonki, które rozrastajÄ… siÄ™ w system korzeniowy i dajÄ… poczÄ…tek caÅ‚ej nowej Å„rÅ›linie. Pojedynczy liść fioÅ‚ka alpejskiego (Viola alpina), przysypany ziemiÄ…, odrasta w caÅ‚Ä… sadzonkÄ™

Ul Fragraentacja

Niektóre organizmy majÄ… duże umiejÄ™tnoÅ›ci regeneracji, a wiÄ™c odtwarzania utraconej części ciaÅ‚a (j pewnych gatunków zdolnoÅ›ci regeneracyjne sÄ… lak olbrzymie, że z fragmentu organizmu odbudowany zostaje caÅ‚y osobnik. Z dwóch połówek przeciÄ™tej dżdżownicy powstanÄ… dw ie „nowe" Pgjgpwince. W przypadku niektórych maÅ‚ych pierÅ›cienic ich ciaÅ‚o spontanicznie rozpada siÄ™ na części, z których każda rozwija siÄ™ nastÄ™pnie w dojrzaÅ‚ego osobnika. Po osiÄ…gniÄ™ciu odpowiednich rozmiarów proce* ten powtarza siÄ™