DSCN6394 (Kopiowanie)

posunięta redukcja gamctofitu. zaś zalążki posiadają dwie osłonki. U niektórych gatunków kwiaty^ obuplciowc, a liście wykazują pierzaste unerwienie. Wszystkie współczesne gatunki gmotowefa klasyfikujemy w trzech rodzajach: Cnetum. Ephedra i Welwitschia. Rodzaj gnjot (Gnetum) obejmuje ok. 40 gatunków tropikalnych drzew i krzewów rosnących w Afryce. Ameryce Południowej i południowo, wschodniej Azji; mają one naprzeciwległe liście o szerokich blaszkach i okrywę kwiatową (która jcdn£ nic osłania w pełni zalążków). Rodzaj przęśl (Ephedra) liczy ponad 30 gatunków żyjących na pustyń** krzewów. Spośród nichpizęśl ostra (Ephedra distackya), występująca od Chin po Europę Środkową jest często hodowana ze względu na właściwości lecznicze: zawarte w niej alkaloidy (spośród których najważniejszym jest efedryna) powodują rozkurcz mięśniówki oskrzeli, co wykorzystuje się w leczeniu astmy oskrzelowej. Do rodzaju welwlczia (Welwitschią) należy tylko jeden gatunek: Welwitschh mirabilis, występująca na pustyni Namib w Afryce Południowej. Jest to drzewo, rosnące głównie., pod ziemią. Bardzo długi, palowy korzeń welwiczji sięga po wodę do najgłębiej położonych want* gleby. Pień jest krótki, zgrubiały (co chroni roślinę przed wyrwaniem przez pustynne wiatry) i przysypany w większej swej części piaskiem, wyrastają zeń natomiast dwa skórzaste, długie, stale rosnące |&k Posiadają one aparaty szparkowe zamknięte w dzień, zaś otwierające się nocą (co najprawdopodobniej umożliwia wchłanianie pary wodnej w okresach bez opadów). Wick najstarszych żyjących dziś wclwicgi ocenia się na ok. 2000 lat.

i. Pinopsida) są dziś dominującą grupą nagonasiennyd

drzewa szpilkowe.

Pochodzą zapewne od kordaitów. Większość gatunków stanowią drzewa (np. sosna, jodła, świerk modrzew, araukaria, cedr. sekwoja, żywotnik olbrzymi), choć pospolite są także iglaste krzewy (ą jałowiec, żywotnik). Iglaste mają olbrzymie znaczenie gospodarcze: ponad 70% drewna używanego do budowy, do wyrobu papieru, produkcji mebli i wielu artykułów przemysłowych to surowiec pozyskiwany z roślin tej klasy. Z żywic (np. sosny) uzyskuje się cenny substrat do produkcji terpentyny, smarów, smoły i szeregu leków. Szyszkojagody jałowca używane są w produkcji artykuł* spożywczych (a także jako lek), zaś nasiona niektórych szpilkowych uważane są za cenny preysarf (np. “orzeszki” piniowe). Iglaste występują zarówno w lasach tropikalnych, jak i w pozostałych strefach klimatycznych, zdecydowanie dominują jednak w klimacie chłodnym: najpotężniejsze lasy półkuli północnej - tajgi: syberyjska i kanadyjska, w przeważającym stopniu utworzone są przez

Ryc. 7-65. A. Gałązka (po lewej) i krótkopęd

Liczne gatunki roślin tej klasy mają wielkie znaczenie w medycynie.(Pinia siheslrls) jt*

jednym z najpospolitszych drzew w Polsce. Jest jednopienna (ten sam osobnik wytwarza szyszki męskie* żeńskie - ryc. 7-63,7-65). W medycynie mają zastosowani zarówno igły i pączki sosny (zawierają olejki lotne, głów* pinen. o działaniu przcciwbakteryjnym i przeciwzapalnpnk jak też wytwarzana przez drzewo żywica (olejek terpentynowy, rozgrzewający i łagodzący bóle) Wydzielane w sposób naturalny olejki lotne sosny dwM uspokajająco i przeciwzapalnie, dlatego też przebywaj w lasach sosnowych jest szczególnie polecone w leczeń* sanatoryjnym. Podobne substancje, lecz silniej dnnłWr wytwarza i wydziela kosodrzewina (Piitus mat"

(po prawej) sosny zwyczajnej (Pinu* krzew pospolity na nlzinaen, jest uwupii™¹? ' sUuettrisj. B- Szyszka i krótkopęd chronionej    fioldowoczamc    które    m *

limby iPuu* ambra) (JD).