DSCN6363 (Kopiowanie)

rozdzielane losowo do komórek potomnych (a zatem niektóre osobniki w klonie mogą ich nie posiądą I Cząstki kappa replikują się niezależnie od podziałów jądrowych. Osobniki zawierające te specyfice twory wytwarzają i wydzielają do otoczenia cząstki zabójcze, które są toksyczne dla pantofelków- I < Produkowanie cząstek zabójczych jest zatem przykładem konkurencji). Oczywiście, cząstki zabójcy I nie działają na tc pantofelki, które zawierają cząstki kappa. Wydzielanie porcji takiej trucizny mofe I mieć miejsce co pięć godzin. Jeśli jednak osobnik nie zawierający cząstek kappa (a zatem wrażliwy* I działanie cząstek zabójczych) przed zetknięciem się z trucizną połączy się w procesie koniugacji I z osobnikiem zawierającym cząstki kappa, może nastąpić przekazanie tych nukleoproteidów komórce I wrażliwej, która sama w ten sposób staje się zabójcza dla innych. Uważa się, że cząstki kappa ntogą I być analogiczne z wirusami.

Bardzo ciekawą grupą orzęsków są svsvdlaczki (.Suctoria), przez niektórych badaczy I wyodrębniane w oddzielną klasę. Ich młode, urzęsione osobniki pływają swobodnie, natomiast I z czasem przytwierdzają się do podłoża za pomocą “nóżki" i prowadzą wówczas życie osiadłe (ryc. 7- I 36). Tracą wtedy rzęski (choć zachowują ich ciałka podstawowe), natomiast ich ciało pokrywają I pęczki delikatnych rurcczck cytoplazmatycznych zwanych tentakulami. Tentakule służą do zdobywania pokarmu. Niektóre są wyrzucane (jak harpun), inne przysysają się do ofiary jak macki I ośmiornicy; w większości tentakule wydzielają substancje toksyczne.

7.4.3.1.2. Klasa: sporowce (Spttrozoa}

Do sporowców należą liczne gatunki pierwotniaków pasożytniczych. Są niejednokrotnie bardzo I małe (sporo wiec Thdleriaparva ma wielkość 1 -2 pm i jest najmniejszym ze znanych pierwotniaków) I i często o uproszczonej budowie. Nie posiadają narządów ruchu ani wodniczek tętniących I (przenoszone są z prądem krwi i ich komórki są izotoniczne z płynami tkankowymi). Większość z nich I w fazie wzrostowej żyje wewnątrz komórek gospodarza. Jako przystosowanie do pasożytniczego trybu życia wytworzyły zjawisko wielokrotnego podziału oraz często zmieniają zaatakowane I organizmy. Dlatego też w parazytologii (nauce o pasożytnictwic) stosuje się pojęcie żywiciela pośredniego i żywiciela ostatecznego.

Zjawisko przedostania się pasożyta do organizmu żywiciela nazywamy inwazją (wniknięcie

Żywiciel ostateczny to ten, w którego organizmie zachodzi proces płciowy pasożyta - powstanie zygoty. W ciele żywiciela pośredniego mogą natomiast mieć miejsce procesy rozmnażania bezpłciowego.

chorobotwórczych bakterii lub wirusów określamy - jak pamiętamy - mianem zakażenia).

Sporowce z rodzaju Plasmodium, zwane po polsku zarodżcami. wywołują u człowieka groźne choroby, określane wspólnym mianem zimnicy (malarii). Zarodźce wykazują cykl rozwojowy typuI (trofbzoity są haploidalne) i mają dwóch żywicieli (ryc. 7-37). Żywicielem ostatecznym jest samica komara (u komarów tylko samice ssą krew, samce odżywiają się sokami roślin), zaś żywicielem pośrednim I człowiek. Zarażony komar nakłuwa skórę człowieka i wraz ze śliną wprowadza postacie inwazyjne pierwotniaka, zwane sporozoitami. Sporozoit (ryc. 7-37) przenika z krwią do komórek wątroby, śledzion), szpiku lub węzłów chłonnych i wytwarza w nich formę pierścicniowatą (określana iakoscłiizont).Ten okres choroby nazywamy schizogoniąpozakrwinkową; może on przebiegać bez objawów. Pasożytują? w komórce schizont ulega wielokrotnym podziałom, wytwarzając mcrozolty. Te postacie powodują rozpad komórki, wydostają się na zewnątrz i zarażają następne komórki. Kiedy liczba merazoitów » organ izmie sięgnie 8- IO tysięcy, część z nich atakuje krwinki czerwone; jest to stadium schizwMttii knyinkvwtj W krwinkach czerwonych pasożyt ma postać pierścienia lub schizonta. ulegąjąccp* podziałom i rozpadającego się na liczne meruzoity, które atakują następne krwinki czerwone. przez pasożyty krwinki rozpadają się mniej więcej w tym samym czasie (powodując także us/kod/cn**

r.j* cykl ttawojoj

oddziela (konarze > -^cjćlipaśKdniego (<

; jpKoroiiy (smuklej •. fffiitOĘOoia pożali wąroby - hep .. .mianie meroniitó’ j.*. kolejne postacie ijcfctaot).

ł.uKwmiy opuszcza i.nHtaoganKiocyt i j II. nubotameiocyt yj ;2. n*oimenic miltroi U - ralroąamcty.

U-zapłodnienie, 15 -16-39*3 wnikająca j lijł-sporogoaia w ś

Po kilku dniacł

imbogametocyty. sog zostać wessar W (Hicie owada z •nakrogameta-Połąc. ^f*3neiookinetą. Q *®9ra» zachodzi p Postania wielu spo “■-mara. Mogą teraz ^nie zygota jest c W Europie Polu Wk&tPlasmodi

następują U ^Sidfiiatro

isiii