DSC!9

WBtm HHHHH

■MtlB

126

Rozdział 9

do losowego łączenia się gamet, a osobnik potomny dziedziczy po jednym allelu od każdego z rodziców (jeden od matki, jeden od ojca).

Ryc. 9.3. Zachowanie się chromosomów i I prawo Mendla. Segregacja chromosomów podczas I podziału mejotycznego jest mechanizmem leżącym u podstaw segregacji alieli. Źródło: A. G. Atherły, J. R. Girton. J. F. McDonald, 1999

9.2.4. Zasada niezależnej segregacji cech - II prawo Mendla

Mendel wykonywał również krzyżówki grochu, biorąc pod uwagę dwie różne cechy, np. kolor nasion i kształt nasion (krzyżówki dwucechowe).

Jeśli krzyżowane osobniki należą do odmian czystych, to podobnie jak w krzyżówce jednocechowej w pokoleniu F, krzyżówki dwucechowej otrzymujemy identyczne potomstwo, do rozszczepienia cech dochodzi w pokoleniu F,.

Podwójna heterozygota RrYy, wytwarza cztery rodzaje gamet RY, Ry, rK, ry, zapłodnienie 4 rodzajów gamet żeńskich przez 4 rodzaje gamet męskich daje 16 możliwych kombinacji alieli (ryc. 9.4). W pokoleniu F₂ powstaje 9 różnych genotypów i 4 różne fenotypy. Przewidywaną frekwencję fenotypów i genotypów można przedstawić graficznie za pomocą szachownicy genetycznej nazwanej od nazwiska twórcy kwadratem Punetta. Wzdłuż przekątnej łączącej pole I z 16 leżą homozygoty RRYY i rryy (formy rodzicielskie) oraz RRyy i rrYY (formy rekombinacyjne). Po obu stronach przekątnej leżą jednakowe genotypy, jak w lustrzanym odbiciu.

zielone, pomarszczone ("17)

P:    okrągłe, żółte

(RRYY)

Fi:

wszystkie nasiona okrągłe, żółte (RrYy)

F₂:

pyłek kwiatowy 0 0 © ©

©	rryy	RRYy	RrYy	RrYY
0	RRYy	Rfyy	Rryy	RrYy
©	Ikry	Rryy	rryy
©	RrYY		nrr	rrYY

pokolenie P,_

9/16 okrągło, żółta_

3/16 okrągłe, zielone 3/16 pomarszczone, żółto 1/16 pomarszczone, zielone

Ryc. 9 4 Krzyżówka mendlowska dwucechowa. Źródło: R Raven, G. Johnson, 1995

stosunek fenotypowy 9:3:3:1

Za pomocą krzyżówki testowej (krzyżówki z homozygotą recesywną) można sprawdzić, jakie rodzaje gamet i z jaką częstością wytwarza osobnik o nieznanym genotypie. Krzyżując testowo heterozygotę z F_p Mendel otrzymał:

Rryy x rryy

	RY	ny	lY	7
7	RrYy	Rryy	my
fenotyp	okrągłe żółte	okrągłe zielone	pomarszczone żóite	pomarszczone zielone
stosunek	1	1	t	1
częstość	25%	25%	25%	25%

Otrzymane cztery klasy fenotypów świadczą o tym, że heterozygota produkuje cztery rodzaje gamet Jednakowe częstości każdej z klas fenotypowych świadczą