DSCN6897

52

Ćwiczenia wersyfi);^-

Julian Przyboś Notre-Dame

przestrzeń!

Z miliona złożonych do modlitwy palców wzlatująca

Lecz zdjęto mnie z iglicy jak z haka Wnętrze — przerażenie.

Wyszydzony i opluty śród poczwar rozdziawionych

deszczem

wiem: Co znaczę ja żywy o krok od filarów!

5 Te mury z odrąbanych skał — jak łby ponade mnie zmartwychwstają z sarkofagu.

Kto wstrząsnął tą ciemnością, nagiął — i ogarnął.¹

Wiem. Obciążone Jezusami krzyże io trzeba wyostrzyć w piony budowniczych drabin i swoją wolę zrównaną z niezgłębionym lazurem, swoją śmierć z ostrołuku trafić —

—    tam na kluczu sklepienia drga zamknięty pęd strzał —

—    i trwać pod hurgotem głazów szybujących coraz wyżej

i wyżej,

aż je, nie skończone, nagły zawrót stoczy ze szczytu w dwie wieże, urwane dna.

Kto pomyślał tę przestrzeń i odrzucił ją w górę!

1.    Przedstaw podział składniowy wiersza; określ relacje pomiędzy tym podziałem a konstrukcją wersową; wskaż prze rzutnie.

2.    Przedstaw podział intonacyjny w wierszu; wskaż miejsca nienaturalnego rozcięcia całości intonacyjnych przez porządek wersowy.

3.    Określ emocjonalne i semantyczne funkcje anty kadencji występujących w klauzulach wersów.

4.    Określ konsekwencje deklamacyjne podziału wersyfikacyjnego rozbijającego całości składniowe i intonacyjne w tym wierszu.

5.    Określ emocjonalne funkcje przerzutni występujących w wierszu.

6.    Wskaż różnice pomiędzy konstrukcją tego wiersza a konstrukcją wierszy; Ja, ty T. Peipera i sam J. Czechowicza.

Jarosław Iwaszkiewicz

Ogrodniczki

Panieneczki, mieszczaneczki polewają ogródeczki,

Posypują żółtym piaskiem drobne, kręte, wąskie steczki,

Paniczyki (och, okrzyki) zinie, fuksje i goździki,

Rezedowe wonne grządki, pieski, kotki i króliki.

s Zakasawszy swe spódniczki, z falbankami perkaliczki, Panieneczki mieszczaneczki, panieneczki — ogrodniczki.

Za sztachetą ktoś karetą przybył. Czarne stoją konie,

Stoi rycerz czarny w masce, w czarnym płaszczu, z kosą

w dłoni. ^{2 3 1}

1

   W poszczególnych wersach określ typ średniówki ze względu na ukształtowanie rytmiczne (sylabiczna, sylabotoniczna, toniczna) oraz ze względu na stosunek do zdania (zatarta, wzmocniona).

2

   Przedstaw graficznie podział wiersza na sylaby, oznacz sylaby akcentowane, wyróżniając akcenty główne i poboczne.

3

   Wskaż średniówkę w poszczególnych wersach, biorąc pod uwagę ilość sylab, stabilizację pozycji akcentowej, granicę zestrojów akcentowych oraz intonację.