DSCN7865

Biologia bobra

i odstraszający- Dużo częściej można usłyszeć głośne klaśnięcie ogonem o powierzchni wody, przypominające uderzenie płasko ustawioną deską, ostrzegające członków rodziny o niebezpieczeństwie i dające do zrozumienia wrogowi, że został zauważony i stracił szansę ataku z zaskoczenia. Szczególnie głośne są młode boberki zaraz po urodzeniu. Niektórzy autorzy wyróżniają kilkanaście odmian różnych głosów, które są dodatkowo wzbogacone przez modulacje o częstotliwości nieuchwytnej dla naszego ucha. Porównują oni wydawane przez bobry dźwięki do gwizdów, westchnień,' pomruków krzyku sowy lub świni, rozróżniają dźwięki nosowe i pełne, urywane i ciągły etc. Jednym z ciekawszych dźwięków jest “okrzyk powitalny z odcieniem radości” towarzyszmy spotkaniu po dłuższej przerwie rejestrowany również przy kontaktach bobrów w niewoli z opiekującymi się nimi ludźmi (Richard, 1980).

Bóbr posiada najwyższy wśród gryzoni stosunek masy mózgu do masy ciała, Potrafi rozwiązywać problemy nie tylko instynktownie, ale również w sposób logiczny (Wilsson, 1971, Richard, 1980, Wilsson, 1992), a jego inteligencja jest porównywana do inteligencji szczura. Często obserwowane jest tworzenie stopni z gałęzi i mułu, które umożliwiają dostanie się do wyżej położonych przedmiotów, lub pokonanie przeszkód. Część zachowania bobrów (zwłaszcza budowlane) jest instynktowna, np. bobry wychowane na fermie potrafią budować tany i żeremia. Jednak sporo zachowań i umiejętności młode bobry nabywają, poprzez obserwację, naśladownictwo i zabawy od rodziców i starszego rodzeństwa. Na przykład potomstwo bobrów jednej z rodzin w Magurskim Parko Narodowym budowało tany bardzo podobne to tych, które budowały ich rodzice. Doić trudno jest odgraniczyć zachowania instynktowne od wyuczonych. Ciekawym jest również duża zmienność zachowań, świadcząca o indywidualizmie bobrów.

5.5.    Cyld dobowy

Bobry są najbardziej aktywne w nocy. W ciągu dnia przebywają zazwyczaj w norach lub domkach, gdzie większość czasu spędzają na śnie i wypoczynku, w przerwach oddają się coecotrofii, szlifowaniu zębów i pielęgnacji futra. Opuszczają dzienne pomieszczenia o zmroku, żerują, naprawiają tamy i domki, gromadzą kannę, pływają, kopią kanały, oznaczają zapachowo terytorium i poświęcają sporo czasu pielęgnacji futra. Sąbardzo aktywne aż do brzasku, kiedy powracają do swych dziennych kryjówek.

5.6.    Cykl roczny

Do najbardziej trudnego i krytycznego okresu w życiu bobrów - zimy - bobty przystępują w dobrej kondycji, ze znacznym zapasem tłuszczu podskórnego i wewnętrznego (Żurowski, 1985). Na ten czas bobry tworzące jedną rodzinę koncentrują się w jedny® miejscu. Zajmują wspólną komorę mieszkalną w domku lub norze. Pozwala im^,0 utrzymać znacznie wyższą temperaturę wewnątrz użytkowanego pomieszczeni*

w porównaniu z temperaturą zewnętrzną. Temperatura ta oscyluje zimą kilka stopni powyżej 0°C, rzadko tylko spada na krótko do -10°C. Bobry nie zapadają w sen zimowy.

Po żer do magazynów wybierają się wraz z nastaniem nocy, wciągają gałązki do nor i domków, skąd usłyszeć można odgłosy ogryzania. Objedzone i poprzecinane kawałki gałęzi są usuwane do wody, magazynowane w norach, a często wypychane na powierzchnię gruntu. Ich cykl dobowy nieco się wydłuża i jest zgodny z ich zegarem biologicznym (około 25-26 godzin). Są nieco mniej aktywne, ale w cieplejsze dni mogą sporadycznie żerować na powierzchni, zwłaszcza w przypadku wyczerpywania się zapasów.

)W ciągu stycznia, lutego i marca mają miejsce gody. W czasie rui bobry są szczególnie aktywne, często opuszczają pomieszczenia, popiskują, są aktywne w ciągu dnia. Kopulacja ma miejsce w wodzie, przy odrobinie szczęścia i znajomości terenu można w tym czasie wysłuchać charakterystyczne odgłosy dochodzące z wypełnionych wodą kanałów pod domkami i nor. W miarę topnienia lodów i wydłużania się dnia, ich aktywność się wzmaga oraz rozpoczynają znakowanie terenu strojem bobrowym.

W cieplejsze dni można czasem obserwować całe rodziny siedzące na krawędziach lodu wczesnym wieczorem lub rano.

Po zejściu lodów, aż do chwili pojawienia się nowej, zielonej roślinności, bobry zachowują zimową dietę. Wypływają wtedy dość daleko w poszukiwaniu żeru, znakują terytorium, często poprawiają tamy i żeremia, zwłaszcza tam, gdzie samica spodziewa się młodych. Do końca kwietnia utrzymuje się koncentracja rodziny. Rozluźnienie się więzów rodzinnych następuje zapewne po urodzeniu się młodej generacji i wtedy młode bobry rozpoczynające trzeci rok życia zaczynają się stopniowo oddalać od rodzinnego stanowiska, a w końcu wędrują na znaczne odległości w poszukiwaniu dogodnych miejsc i partnerów do założenia własnej rodziny. W tym czasie bobry intensywnie znakują swe terytoria i szlaki wędrówek. Szczyt aktywności przypada na czas wychowu młodych boberków na wiosnę oraz w jesieni w czasie gromadzenia pokarmu na zimę, budowania i naprawy tam, nor i żeremi.

Jesienne skupianie się bobrów w domkach czy norach wybranych do żerowania ma miejsce w ciągu września. W warunkach klimatycznych Polski bobry zaczynają intensywnie żerować i gromadzić karmę na zimę między pierwszą a trzecią dekadą października. W tym czasie poprawiają i rozbudowują swe domki, przygotowując je na zimę, a prace te trwają do zamarznięcia cieków. Bobry znacznie zwiększają w tym czasie swą masę odkładając zapasy tłuszczu. Szczególnie szybko odzyskują kondycję samice, które odchowały młode. W tym też czasie odbudowuje się okrywa włosowa, futro przybiera piękny połyskliwy wygląd i stanowi ono doskonałe zabezpieczenie przed mrozami.

5.7. Pożywienie, ścinanie drzew

Bobry są roślinożercami. Dawne przesądy, że bobry polują na ryby są bzdurą, choć i dzisiaj bywają powtarzane. Jedzą prawie wszystkie gatunki roślin przybrzeżnych i wodnych (odnotowano, że jadłospis bobra składa się z ponad 200 gatunków roślin

27