DSCN8203

Biebrza - bobrów

Nazwa rzeki Biebrza pochodzi od jaćwieskiego słowa bebras - bóbr. W języku polskim nazwę rzeki pochodzącą od bobrów nazwalibyśmy zapewne Bobra. Jednak, na mapie Karola de Perthees’a (1) z 1808 roku, której fragment przedstawiamy poniżej, znajdujemy obok siebie trzy różne nazwy: Biebra, Bobra lub Bóbr. Która z nich jest nazwą pierwotną nie wiemy? Czy w owym czasie, wśród miejscowej ludności, rzekę podobnie, lecz różnie nazywano? Ten dylemat pozostawiamy językoznawcom.

W Wykazie Nazw Urzędowych Miejscowości w Polsce z 1980 roku znajdziemy kilkadziesiąt miejscowości posiadających w nazwie rdzeń „bóbr" lub „bóbr". W Słowniku Nazw Terenowych również znajdziemy wiele określeń związanych ze słowem „bóbr”, szczególnie na Podlasiu. Mamy więc Bobrowniki (miejscowość znaną z przejścia granicznego), Bobrową Dolinę (w Puszczy Knyszyńskiej), czy Bobrę Wielką (dawny

majątek, obecnie wieś nad górną Biebrzą).

(1) Karol de Perthees - jeden z najwybitniejszych polskich kartografów doby stanisławowskiej

Nazwy tych miejscowości bez wątpienia pochodzą od bobrów zamieszkujących dawniej w dolinach rzek płynących przez te miejscowości, ale także bobry mieszkają tam i obecnie. Co ciekawe, niektórzy wywodzą takie nazwy jak Bobra lub Bobrek od słowa „bób", dawniej pospolicie uprawianej rośliny strączkowej, a ludzi uprawiających bób nazywano bobrarzami. Na bagiennych łąkach mamy też pięknie kwitnąca roślinę o nazwie bobrek trójlistkowy. Nad Biebrzą nazywana jest „bobkiem” i w okolicach niektórych wsi jest pospolicie zbierany i suszony jako surowiec leczniczy dla ziołolecznictwa (patrz fotografia poniżej). Czy poza podobnie brzmiącą nazwą „bóbr”, „bób” i „bobrek” jest jeszcze coś wspólnego?

Fot. 1. Zbiór bobrka trójlistkowego w okolicach Szuszalewa nad Biebrzą (fot. A. Grygc

Wśród dopływów Biebrzy pomiędzy Goniądzem, a Wróceniem, znajdziemy dwie płynące obok siebie rzeczki o nazwach Boberka i Biebła. Zapewne ich nazwy również pochodzą od licznie występujących tu bobrów.

7