DSC78

100 6. Koszty produkcji

zaczyna rosnąć szybciej. Wykres krzywej kosztu zmiennego całkowitego stawiono na rysnnku 6.3.

100 6. Koszty produkcji

4. Koszt zmienny przeciętny KZP. Jest to koszt powstający w wyniku podzielenia kosztu zmiennego całkowitego przez wielkość produkcji. Wyraża go wzór.

KSP

KZP = -

Koszt zmienny przeciętny zmniejsza się wraz ze wzrostem produkcji, a następnie - po przekroczeniu pewnej wielkości - zaczyna rosnąć. Krzywa kosztu zmiennego przeciętnego jest do pewnego momentu nachylona w prawo w dół, a po przekroczeniu określonej wartości produkcji zaczyna wzrastać. Wykres krzywej kosztu zmiennego przeciętnego przedstawiono na rysunku 6.4.

5. Koszt całkowity KC. Koszt ten jest sumą kosztów stałych całkowitycł i kosztów zmiennych całkowitych. Wyraża go wzór:

KC=KSC + KZC.

Krzywa kosztów całkowitych zaczyna się w początkowym punkcie krzywej kosztów stałych całkowitych. Wykres krzywej kosztu całkowitego przedstawiono na rysunku 6.S.

6. Koszt całkowity przeciętny KCP. Jest to koszt, który wskazuje, jaka część kosztów całkowitych przypada na jednostkę wyrobu. Wyraża go wzór:

Krzywa kosztu całkowitego przeciętnego kształtuje się podobnie jak krzywa kosztu zmiennego przeciętnego, przy czym w stosunku do tej ostatniej jest przesunięta w górę. Krzywą tę przedstawiono na rysunku 6.6.

7. Koszt marginalny KM. Koszt ten to zmiana kosztu całkowitego wynikająca ze zmiany wielkości produkcji o jedną jednostkę. Pozwala on ocenić rentowność powiększenia produkcji o kolejną jednostkę. Ponieważ koszt stały całkowity nie zmienia się ze zmianą wielkości produkcji, więc zmiany kosztu całkowitego są równe zmianom kosztu zmiennego całkowitego. Można to wyrazić następującym wzorem:

MCC

A0

KM =

AKZC

Koszt marginalny w pierwszej fazie produkcji maleje, co wynika z tego, że początkowo produkcja kolejnych jednostek wyrobu jest związana z ponoszeniem relatywnie niewielkich nakładów czynników zmiennych. Po osiągnięciu minimum kosztu marginalnego konieczne jest ponoszenie coraz większych nakładów czynników zmiennych ze względu na ograniczone zasoby i wymogi technologiczne. Wykres krzywej kosztu marginalnego przedstawiono na rysunku 6.7.

Koszt marginalny jest bardzo istotną kategorią ekonomiczną. Jej wprowadzenie było wynikiem obserwacji, że producent ponosi różne koszty w przeliczeniu na jednostkę produkowanego dobra w zależności od wielkości produkcji. Zgodnie z teorią ekonomii, koszt marginalny nie może być ujemny. Oznacza to, że zwiększenie produkcji nie może pociągać za sobą zmniej- 0    * Q

SZenia kosztów całkowitych.    Rysunek 6.7. Koszt marginalny

W niektórych rodzajach działalności koszt marginalny wykazuje jednokierunkową dynamikę, tzn. wyłącznie spada wraz ze wzrostem produkcji. Oznacza to, że koszt każdej kolejnej wyprodukowanej jednostki dobra jest niższy od kosztu poprzedniej jednostki. Jest to typowa sytuacja w takich sektorach gospodarki, w jakich dominującą rolę w wytwarzaniu wartości dodanej odgrywają koszty stałe, na które także wpływają efekty skali produkcji.

W punkcie przecięcia krzywej kosztu marginalnego z minimum krzywej przeciętnych kosztów całkowitych znajduje się punkt optimum produkcji przedsiębiorstwa (tzw. optimum techniczne). Oznacza ono taką wielkość produkcji, przy