DSC79

103 6 Koszty produkcji

której przeciętny koszt całkowity u^rodukowania jednostki danego dobnw najmniejszy.

Prze kład 6.1. W pewnej firmie wystąpiły następujące koszty stałe: umom^ 20 zł. wynajem hali 25 zł. ubezpieczenie 5 zł. płace pracowników administne-nych j 5 zł Koszty zmienne zależne od wielkości produkcji są następujące: pn produkcji 1 sztoki 32 zł. przy produkcji 2 sztuk - 60 zł. 3 sztuk - 79 zł. 4 sad. 127 zł, 5 sztuk - 190 zł i 6 sztuk 300 zł. Należy pogrupować koszty i obtft punkt optimum produkcji firmy.

Przy każdej wielkości produkcji wystąpią koszty stałe, które będą sir: 20 zł ♦ 25 zł * 5 zł ♦ 15 zł = 65 zł. Koszty zmienne zależą natomiast od wielkość produkcji. Punki optimum produkcji firmy to taka wielkość produkcji, przy którą zrównuje się z kosztem całkowitym przeciętnym. Pognipown koszty przedstawiono w poniższej tabeli:

Q	JCS	JEZ	KC	KZP	KCP	KM j
g	45	-	65	_	_	—■
1	45		97	32	97	32
Z	45	40	125	30	62,5	28
• 3	<s	79	144	26,3	48	19
4	45	127	192	31,75	48	48
c	45	190	255	38	51	63
6	45	300	365	50	60.8	110 1

Wynika z niej, że z oponami produkcji firmy to 4 sztuki wyrobu.

6J. Koszty w długim czasie

Mc już wiadomo, w długim czasie na skutek dokonanych inwestycji zmieniaj) się procesy technologiczne, a zatem niemal organizacja produkcji, wzrastają (najczęściej > rozmiary produkcji i stąd wszystkie koszty są zmienne. Długi czas jeS często nazywany horyzontem planowania. W długim czasie mogą się zmienir. rozmiary przedsiębiorstw2, metody produkcji, pracownicy i ich liczba, umoy z dostawcami surowców. Nowe kombinacje czynników produkcji (nowy zestawi mogą, minimalizować koszty, a w szczególności wielkość wyposażenia produkcjj-nego. zakzmc od przewidywanego rozmiaru produkcji. Kształt krzywych kosztów w okresie krótkim jest wynikiem działania prawa malejących przychodów. Krzywa długookresowych kosztów jest również u-ksziałina, inna jest tu jednak przyczyni tego zjawiska. kształt krzywej wynika mianowicie ze zmian skali produkcji (zjawiska korzyści i nirlni lyfi i skali). Wykres krzywej kosztów długookresowy^ przedstawiono na rysunku di.

Jeżeli koszty całkowite rosną wolniej niż rozmiary produkcji, krzywa długookresowego kosztu opadu koszty przeciętne się zmniejszają. Oznacza to, że przedsiębiorstwo osiąga korzyści skali. Uzyskiwanie ich jest jednym z głównych argumentów uzasadniających dominację dużych przedsiębiorstw w gospodarce światowej.

kosztów

Rysunek 6.8. Krzywa kosztów długookresowych

Korzyści skali dzielimy na wewnętrzne i zewnętrzne. Do tych pierwszych można zaliczyć korzyści:

-    techniczne: lepszy podział pracy, wyższa sprawność, lepsze wykorzystanie narzędzi,

-    handlowe: kupno i sprzedaż na korzystniejszych warunkach, zatrudnienie fachowych sił do sprzedaży, możliwość szerokiej reklamy,

-    finansowe: dostęp do różnych źródeł kapitału, tańszy kapitał, lepsze warunki finansowania.

Do zewnętrznych korzyści skali można zaliczyć:

-    pracę: wyspecjalizowanie rynku pracy w danym regionie (specjalizacja pracy oznacza niższe koszty),

-    kooperację: tworzy się warunki współpracy z lokalnymi podmiotami,

-    rozwój usług: rozwój danego sektora w regionie powoduje specjalizację banków, firm ubezpieczeniowych itd.

Z korzyści skali nie można czerpać w nieskończoność. Ciągłe powiększanie rozmiarów firmy i skali produkcji może prowadzić do trudności, pojawienia się niekorzyści skali i wzrostu kosztów przeciętnych. Niekorzyści skali również można podzielić na wewnętrzne i zewnętrzne. Z najważniejszych wewnętrznych niekorzyści skali można wymienić:

-    trudności w koordynacji zarządzania.