DSC81

106 & Koszty produkcji

Jak wynika z rysunku 6.10, w obszarze po lewej stronic progu minimum 9% po prawej stronie progu maksimum występują straty. Analiza progu rentowny wymaga ustalenia wartości sprzedaży oraz wartości kosztów całkowitych. Jak j_, wiadomo, wartość przychodów ze sprzedaży PC jest to ilość sprzedanych prodit tów Q pomnożona przez ich cenę:

PC = PQ.

Koszty całkowite natomiast są sumą kosztów stałych całkowitych i zmienny.} całkowitych:

KC = KSC + KZC.

Koszty zmienne całkowite można przedstawić jako iloczyn liczby sprzedany^ produktów i kosztu zmiennego przeciętnego:

KZC = Q KZP.

Próg rentowności występuje w miejscu zrównania się kosztów całkowity^ i wartości sprzedaży:

PC = KC, czyli PQ = Q KZP + KSC.

Z powyższego wynika, że

P O-Q KZP = KSC oraz (P-KZP) Q = KSC.

Z zależności tej można obliczyć, przy jakiej wielkości produkcji otrzymam} próg rentowności. Jeśli jako /V?,-oznaczymy próg rentowności, to wielkość produkcji, która będzie odpowiadała osiągnięciu tego progu, obliczymy w następujący sposób;

PR>=Q =

KSC P - KZP

Otrzymana zależność stanowi ilościowy próg rentowności, ponieważ wyraja ilość wyrobów, jaką przedsiębiorstwo powinno wyprodukować i sprzedać, ab) pokryć koszty stałe i zmienne. Aby otrzymać wartościowy próg rentowności, należy obliczoną ilość sprzedanych wyrobów pomnożyć przez ich cenę jednostkową Uzyskamy wtedy przychody ze sprzedaży pokrywające koszty całkowite.

Użyte we wzorze na obliczanie progu rentowności wyrażenie; cena minus koszt zmienny przeciętny to jednostkowa marża brutto. Każda złotówka jednostkowej marży brutto przyczynia się do pokrycia kosztów stałych działalności oraz służy do wygospodarowania zysku. Jeśli wyrażenie to odniesiemy do skali całego przedsiębiorstwa, otrzymamy zależność;

Mb = PC - KZ.

Jest to marża brutto mająca pokryć koszty stałe i umożliwić osiągnięcie zysku-Często określa się ją mianem marży pokrycia. Wyróżnia się także marżę bezpie*

czeństwa, która jest różnicą pomiędzy przychodem uzyskanym z faktycznej sprzedaży a przychodem ustalonym na progu rentowności. Wskazuje ona, do jakiego poziomu może się obniżyć sprzedaż, aby działalność przedsiębiorstwa nie zaczęte przynosić straty.

Przykład 6.2. Załóżmy, że prowadzimy myjnię samochodową. Cena a usługę mycia samochodu wynosi 25 zł. Koszty miesięczne, które ponosimy, są następujące:

-    energia elektryczna - 1 zł/samochód,

-    woda - 1 zł/samochód,

-    szampon - 0,5 zł/samochód,

-    prowizja dla pracownika - 2 zł/samochód,

-czynsz - 1500 zł,

-    wynagrodzenia pracowników (z narzutami) - 2067 zł.

Ile samochodów należy umyć w miesiącu, żeby osiągnąć próg rentowności?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy pogrupować koszty na stałe i zmienne przeciętne (jednostkowe). Suma kosztów stałych to

czynsz + wynagrodzenia = 3500 zł,

a suma kosztów zmiennych przeciętnych to

energia + woda + szampon + prowizja ■ 4.50 zł.

Liczbę samochodów, które należy umyć w miesiącu, obliczymy z zależności na próg rentowności:

PR_t=Q=>- ££C-.

P-KZP

Po podstawieniu do wzoru danych z zadania otrzymujemy:

PR,=Q=- ^356,ri    ,

25 zł-4,50 zł

174.

Oznacza to, że aby działalność myjni była rentowna, w miesiącu należy umyć 174 samochody.

6.5. Wpływ postępu technicznego na produkcję i koszty

Postęp techniczny oznacza określoną, ale nie każdą zmianę techniczną. Wszelki postęp techniczny w produkcji i przemyśle musi być celowy, podporządkowany problematyce ekonomicznej i zasadzie gospodarności. W działalności produkcyjnej powiązanie techniki z ekonomią prowadzi do oszczędności pracy lub polepszenia