DSC41

198

11. Rynki czynników produkcji

Branże o uciążliwych warunkach pracy płacą za ten sam kapitał ludzki więcej niż branże o typowych warunkach pracy. Wyrównawcza różnica płac to dodatkowe wynagrodzenie rekompensujące trudne warunki pracy. Płace niedoświadczonych pracowników fizycznych w górnictwie są wyższe niż takich samych pracowników w budownictwie, rolnictwie czy przemyśle. Rekompensują szkodliwe dla zdrowia warunki pracy górników. Trudne warunki pracy to zwykle: zmiany nocne, praca weekendowa, nienormowany czas pracy, brak stanowiska u pracodawcy oraz szkodliwość i niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia.

Dyskryminacja to zróżnicowanie płac i warunków pozapłacowych oferowanych w danej branży ludziom o podobnych kwalifikacjach. Przyczyn dyskryminacji upatruje się w płci, wieku, pochodzeniu lub rasie pracowników. Na tym samym stanowisku kobiety zarabiają często mniej od mężczyzn itd. Do dziś trwa spór, czy dyskryminacja jest wynikiem uprzedzeń i stereotypów czy różniej w wydajności pracy.

11.9. Rynek ziemi. Renta gruntowa i lokalizacja

Renta gruntowa to cena dzierżawy ziemi wyznaczona przez jej właściciela. Z użytkowania ziemi w rolnictwie lub w innej działalności gospodarczej osiąga się dochody. Przeznaczenie mieszkaniowe ziemi przekłada się zwykle na dochody z pracy. Wysokość renty gruntowej zależy od dochodów czerpanych z użytkowania ziemi. Za dzierżawę urodzajnej ziemi (klasa I i II) trzeba zapłacić więcej niż za dzierżawę ziemi mniej żyznej (klasa III i IV).

Długookresowo cena ziemi zależy od uzyskiwanych z niej dochodów, czyli jest zależna od renty gruntowej. Część podaży ziemi do wydzierżawienia zmienia się w podaż ziemi na sprzedaż, gdy renta gruntowa jest niska w stosunku do ceny ziemi, i odwrotnie.

Poziom ceny i renty zależy od popytu na ziemię i ziemię dzierżawną który jest znacznie elastyczniejszy niż podaż ziemi. Popyt na ziemię zależy od tendencji w demografii i urbanizacji, ale w ostatnim czasie w Polsce obserwuje się również spekulacyjny popyt na ziemię, uznawaną za dobrą inwestycję kapitału finansowego. Gdy jest oczekiwany wzrost cen ziemi i renty gruntowej, rosną ceny bieżące.

Łączna podaż ziemi do wydzierżawienia i na sprzedaż jest sztywną ponieważ jej ilość jest ograniczona. Jednakże są różne typy ziemi: orną działki przemysłowe i pod budownictwo mieszkaniowe. Ich podaż dostosowuje się do popytu. Najdroższa jest ziemia pod budownictwo, ponieważ wymaga dużych inwestycji w uzbrojenie i w infrastrukturę. Wyż demograficzny i urbanizacja powodują skokowy wzrost jej ceny i renty gruntowej, aby rekompensować inwestycje. W efekcie długofalowo podaż działek budowlanych rośnie w wyniku zagospodarowania ziem uprawnych lub nieużytków.

Do areału rolnego w pierwszej kolejności włącza się ziemie najbardziej żyzne, ale na skutek wyżu demograficznego zwiększa się popyt na płody rolne i ziemię uprawną, wzrasta więc opłacalność upraw na gruntach mniej urodzajnych. Długofalowo struktura podaży ziemi dostosowuje się do struktury popytu.