DSC96

Globalna

figura

podmiotu

SJ

udosłowniło się, zachowując jednak znaczenie taforyczne, a „sytuacja pacjenta” zyskała sens ^ wersalny.    .

W powieści najnowszej wewnątrztekstowe rela podmiotowego „ja” stają się coraz bardziej skompjj¹ kowane, zwłaszcza transpozycje on jako ja (tu ł . teresowały mnie raczej modele tych relacji, a ^ ¹ konkretne psychiczne wypełnienie tego „ja”). ^ lacje między wpisanym w utwór autorem a boh^ rem powieściowym stają się czytelne jako sieć niesień wewnątrz globalnej figury podmiotu i^_s wiącego. „On” zawarte w „ja”, a równocześnie wy. obcowane, może być np. dzieckiem, artystą, inny^ lub każdym. Rozmaite strategie podmiotu autor, skiego łączy jednak ‘ wspólny zmysł — poszukiwa. : nie zewnętrznego punktu widzenia, który utożsa. mia się ze spojrzeniem naiwnym (Zwierzoczleko-1 upiór, Wniebowstąpienie) bądź szczególnie wyrafi. I nowanym (Lekcja martwego języka). Zewnętrzny, i obcy punkt odniesienia ma umożliwić odsłonięcie i skomplikowanych relacji osobowych i rozpoznanie 1 sieci relatywizacji. Model ów można by nazwat „polifonią jednego głosu”: rozchwianie porządku : fabularnego pociągnęło za sobą tak zdecydowane zdominowanie bohatera przez autora (wewnętrzne- t go), iż przewaga ta w niczym pozycji autorskiej nie I wzmacnia, przeciwnie, staje się znakiem wszech- j władnej dominacji zagłuszonych „innych” nad po- ■ ziomem autorskim.

Czytelnika prozy najnowszej uderza wielkość i róż- . norodność literackich kształtów psychologii oraz , propozycji problemowych w tym zakresie. Równo- ' cześnie przeświadczenie o możliwości odmiennych ujęć problematyki psychologicznej jest powszechne. Dominują ujęcia niepsychologistyczne, a w szczególności:

— ujęcia mitologizujące, docierające do kwestii psychologicznych poprzez różnorodne symbolizacje (np. Strefy);

50

|— ujęcia behawi wienia życia wey albo nic);

—    ujęcia autoteJ kość utworu, k tyczną” odmianę Obojga Sycylii); I

—    oraz powieści zdarzeń i osoboJ paraboli (np. W] Strategie te, wil istnieć w jednynl

Polifonia

jednego

głosu

znalazły się ksi] chologiczna sku pującego jako I stawiony jednoj jących ważne t snej, problem znalazł się na] w powieści stc Miejsce konw< udaję”, należąc warsztatu diai ka, zaczęły zć nieszczerości i maga w obcov (.,.)” — pisze gatunku przyi cyjnie łamane, ratora z adres skierowanych dry, towarzys podmiot utwo;

¹¹ Terminów ok sygnały podmi< Okopień-Sławifu munikacji. W: I H. Markiewicza