DSC10 (15)

rzeczywistości jest wysoce niestabilny, dąjący się wyrazić jedynie poprzez mocno subiektywne zastosowania kodów symbolicznych, które coraz mniej odnoszą się do jakiejkolwiek stabilnej bazy poząjęzykowej. Stąd życie społeczne i polityczne jest obecnie odgrywane w rzeczywistości będącej hiper-rzeczywistosci^ rzeczywistości intensywnej symulacji, w której wymiana symboliczna nie odnosi się już dłużej do rzeczywistości obiektywną), zewnętrznej do tego, co podlega wymianie - świat skopiowanych kopii bez żadnych oryginalnych odniesień, gdzie język już dłużęj nie naśladuje rzeczywistości, ale raczej zaznacza jej zupełną nieobecność jako kategorię znaczącą (Baudrillard 1983). Idea hiper--rzeczywistości - świata dyskursu, który znajduje się poza rzeczywistością, będąc od niej nieodróżnialny - dobrze przyjmowała się w nasyconych mediami kulturach żyjącego w dobrobycie Zachodu.

Być może bliższe związki pomiędzy teoriami postmoderni-^ stycznymi i tezą o społeczeństwie sieci pojawią się w kontekście antyesenąjalistycznych koncepcji ludzkiej tożsamości. Kiedy postmoderniści odrzucili połączenie założeń dotyczących prawdy i stabilnych, obiektywnych podstaw dla twierdzeń na temat rzeczywistości, zaczęli również poddawać w wątpliwość obszar w którym znąjduje się stabilne, spójne, zunifikowane centrum-czy to duchowe, czy biologiczne - które obejmuje istotę osobowości i z którego bezpośrednio wyłania się ludzka tożsamość. Tożsamości, jak prawda czy rzeczywistość, są konstruowane poprzez dyskurs. Są one w tym ujęciu oparte na zmieniąjąęych ■ swoje położenie związkach i sieciach władzy wyrażanej w języku praktyk, przy użyciu środków dostarczanych i przydzielonych | w odrębnych społecznych, kulturowych i politycznych konfigu- -racjach. Tożsamości ludzkie są zatem podatne na zakwestionowanie, zależne od kontekstu, wielorakie, fragmentaryczne \ i chwilowe - ludzie konstrutyą wiele wariantów samych siebie, które pojawiąją się czasem w niespójnych i sprzecznych zestawieniach, zależnych od kontekstów, które same często na siebie nachodzą lub są pozornie niewymierne. Samorefleksyjny I postmodernista nie pyta, kim jestem? Zamiast tego on lub ona pyta, kim lub jaką kombinacją moich jaźni jestem dzisiaj, tutaj, w tym kontekście, oraz co czyni mnie tym, a nie kimś innym1 i

więćdziesiątych. W centrum teorii dotyczących globalizacji znajduje się twierdzenie, że państwa narodowe zostały poddane w wątpliwość, jeśli chodzi o ich zdolność do organizowania i zawierania w sobie podstawowych elementów nowoczesnego ekonomicznego, politycznego i społecznego życia. Źródłem tej wątpliwości jest historyczna dynamika deterytorializacji, odnosząca się do każdej z trzech sfer: działania ekonomiczne wcześniej zawierające się względnie w ramach granic narodowych są obecnie oskarżane i ścigane sądownie wedle takich reguł, jakby nie istniały granice; władza polityczna państwa, wcześniej ograniczona jedynie przez granice geograficzne, obecnie zostąje poddana w wątpliwość i przejęta przez systemy międzynarodowe i ponadnarodowe (czasem regionalne, czasem globalne); praktyki społeczne, tożsamości i solidarności, wcześniej określane za pomocą celów i kryteriów narodowych, obecnie w coraz mniejszym stopniu są w ten sposób charakteryzowane. Porównywaną do tych wątpliwości dotyczących ograniczania zdolności państw narodowych jest dynamika nabierąjącej prędkości mobilności lub „przepływów” - ludzi, towarów, technologii i informacji -ponad granicami. W większości analiz warunki te opisywane są w kategoriach zaniku (decline): zaniku narodowych gospodarek; zaniku narodowej suwerenności polityczną); zaniku narodowo określonej tożsamości i kultury.

W tej perspektywie jaźń lub tożsamość, bardziej niż czymś głębokim i niezmiennym, jest dyskursywną przestrzenią, na której zbiega się, aby wyrazić siebie, złożona sieć relacji, symboli i gestów. Pytanie do analizy społecznej i politycznej, które się tu wyłania, dotyczy tego, które z poszczególnych tożsamości są normalizowane w określonych kontekstach, a które są marginalizowane, oraz w jakich układach, czy też konstelacjach władzy lub regułach dyskursu określany jest ich status.

Globalizacja

Ostatni zestaw idei odpowiedni dla określenia wstępu do naszej dyskusji o społeczeństwie sieci, wiąże się z tematem globalizacji, która stała się zjawiskiem powszechnym w latach dzie

29