DSC�70

tlanc. są równie* bóstwami por

Wynika to z -mej natury «-***J_{a Je8t w},zech-umożliwiającym widzenie, od kt K    _{d Je}„_{t równi}cz

widząca wszechwiedza. Oczywiście wszccnwiea j ataybutem różnych innych bóstw. W panteonie babilońskim epitet’wszechwiedzącego (mada kaldma, mudu mimma szum.izu) stosuje się nie tylko do Enlila, Marduka czy Szamasza, ale również do Nabu, Ner gala i innych bóstw. Podobnie tez w panteonie wedyjskim epitet viśvavedas, „który wie wszystko , choć przynależ właściwie takim bogom, jak Dyaus, Waruna, Mitra-Wa. runa, Surya stosowany jest również do wielu innych bóstw. Byłoby jednak błędem wnosić z tego, że atrybut wszechwiedzy jest nieodłączny od samej idei bóstwa, że więc można go przypisać każdej istocie boskiej> Trzeba wziąć też pod uwagę możliwość, że atrybut wszechwiedzy uległ generalizacji z początkowej sfery bóstw świetlanych na bóstwa inne, odmiennej natury. W niektórych przypadkach generalizacja ta nie budzi wątpliwości. Na przykład Aditjowie są viśvavedas (wszechwiedzący) zbiorowo, podczas gdy dwaj główni Aditja, Mitra i Waruna, są wszechwiedzący także indywidualnie; jasne jest, że ich dar wszechwiedzy rozciągnął się na innych członków grupy, którzy sami przez się nie posiadaliby go. Niewątpliwie proces ten zachodził na większą skalę. W zasadzie bóstwami wszechwiedzącymi (wszystkowidzącymi) są więc ,,bogowie” w etymologicznym in-doeuropejskim sensie tego słowa — deva, daeva, dii, czyli „jaśniejący , „świetliści” par excellence. Jeśli później słowo deva zmieniło sens i zaczęło oznaczać „boga” w ogólności, tym łatwiej zrozumieć, ze analogicznie i wszechwiedza (wszechwidzenie)

^{zosta,a w nast,;pstwie prz}^^is*^na

PowkzaniT^L*^{10 tCg}° ^SamCg° ^świctlistcS° świata. Organiczne ” tylko do ^{y W}fr!^k,°^{WidZeniem a} światłością, odnoszące równ^do flT f°^{pienia nicblos} > ciał niebieskich, ale

kosmicznych i ^mllch Lm ^ ^r°^ZmłUych ^“nlfestacj.ch wedyjskiego Aeni (ińt    ^nam zrozumieć wszechwiedzę

* w.

14