DSC�03 (2)

qayo („Bóg" i „Niebo") widzi wszystko i wszystko wie, i wzywa się go na świadka przysiąg ⁶¹.

Z drugiej strony Waqa jest również imieniem Nieba (upostaciowanego), mówi się nawet o Waqa „czarnym" i Waqa „białym” (a także półczarnym, półbialym); pierwszy według powszechnego mniemania oznacza niebo pogodne, błękitne — w języku Galla guracz znaczy zarówno „czarny", jak „niebieski"⁶², drugi oznacza jakoby niebo pochmurne, czyli okryte białymi chmurami; ja jednak sądzę, że jest odwrotnie: że Waqa czarny wiąże się z niebem ciemnym, nocnym bądź też pokrytym burzowymi chmurami przynoszącymi deszcz, natomiast Waqa biały jest tym, co Masajowie i Hotentoci (por. rozdz. I, par. 2, 5), a także, jak niebawem zobaczymy, Hadiyowie, utożsamiają z niebem czerwonym, czyli dziennymi, jasnym, rozświetlonym przez słońce; Waqa jest nie tylko niebem (tęcza to szarfa Waqi), ale także słońcem („Waqa o trzydziestu promieniach”) ^M.

Wa'a jest imieniem Istoty Najwyższej szczepu Hadiya lub Gudiella (górni Kuszy ci), przynależącego do rodziny Sidama, ściślej — do Sidamów wschodnich, muzułmanów z nazwy, ale w istocie rzeczy trwających jeszcze w starym pogaństwie ^w. Wa’a oznacza także „Niebo" (Cerulli, s. 641). Wa’a jest więc Bogiem-Niebem, którego wzywa się w modłach, aby „nie przeszkadzał deszczom" albo „nie odmawiał deszczu" (czarownikom). Rozróżnia się Wa’a „czarnego" (hiemdczwd'a) i „czerwonego" (koszar wa'd), przy czym Wa’a czarny (hiemdczd, ydmdczd) wyobraża niebo nocne (himo = noc) albo ciemne, czyli zachmurzone, w przeciwieństwie do Wa’a czerwonego, który wyobraża niebo dzienne, świetliste, rozpromienione słońcem (por. paralelne inwokacje: „Daj nam spędzić pomyślnie dzień" i „Daj nam spędzić pomyślnie noc"), gdyż czerwień jest także barwą słońca (koszara ellinczó), podczas gdy czerń jest również kolorem świtu (hie-mdcz dard, Cerulli, s. 621, 622, 624, 635; czerń i czerwień jako barwy nieba w starożytnym Meksyku, r. XXIII).

Z tej niebiańskiej (niebosłonecznej) natury boga W a a wypływa również jego wszechwiedza, zgodnie ze znanym i tylekroć sygnalizowanym skojarzeniem, które pojawia się tu w formie jeszcze bardziej oczywistej w świadectwach zgromadzonych przez Ce-rullego. Mówię tu o szeregu powszechnie używanych zwrotów

47